Vào đời vua Trần Thái Tông, có một gia đình nghèo sinh được cậu con trai đặt tên là Nguyễn Hiền. Chú bé rất ham thả diều. Lúc còn bé, chú đã biết làm lấy diều để chơi.
Lên sáu tuổi, chú học ông thầy trong làng. Thầy phải kinh ngạc vì chú học đến đâu hiểu ngay đến đó và có trí nhớ lạ thường. Có hôm, chú thuộc hai mươi trang sách mà vẫn có thì giờ chơi diều.
Sau vì nhà nghèo quá, chú phải bỏ học. Ban ngày, đi chăn trâu, dù mưa gió thế nào, chú cũng đứng ngoài lớp nghe giảng nhờ. Tối đến, chú đợi bạn học thuộc mới mượn vở về học. Đã học thì cũng phải đèn sách như ai nhưng sách chú là lưng trâu, nền cát, bút là ngón tay hoặc mảnh gạch vỡ ; còn đèn là vỏ trứng thả đom đóm vào trong. Bận làm, bận học như thế mà cánh diều của chú vẫn bay cao, tiếng sáo vẫn vi vút tầng mây. Mỗi lần có kì thi ở trường, chú làm bài vào lá chuối khô và nhờ thầy chấm hộ. Bài của chú chữ tốt văn hay, vượt xa các học trò của thầy.
Thế rồi vua mở khoa thi. Chú bé thả diều đỗ Trạng nguyên. Ông Trạng khi ấy mới có mười ba tuổi. Đó là Trạng nguyên trẻ nhất của nước Nam ta.
Theo TRINH ĐƯỜNG
Chú thích
- Trạng : tức Trạng nguyên, người đỗ đầu kì thi cao nhất thời xưa.
- Kinh ngạc : cảm thấy rất lạ trước điều hoàn toàn không ngờ.
Câu hỏi
1. Tìm những chi tiết nói lên tư chất thông minh của Nguyễn Hiền.
2. Nguyễn Hiền ham học và chịu khó như thế nào ?
3. Vì sao chú bé Hiền được gọi là "ông Trạng thả diều" ?
4. Tục ngữ hoặc thành ngữ nào dưới đây nói đúng ý nghĩa của câu chuyện trên ?
a) Tuổi trẻ tài cao
b) Có chí thì nên.
c) Công thành danh toại.
