Trang 63
MỞ ĐẦU
Thế giới có hơn 200 quốc gia và vùng lãnh thổ với trình độ phát triển kinh tế rất khác nhau. Bên cạnh một số quốc gia có trình độ phát triển cao và trở nên giàu có, thịnh vượng thì có các quốc gia kém phát triển, còn ở tình trạng nghèo khó. Tại sao các quốc gia lại có sự phát triển kinh tế không đồng đều như vậy?
HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
1. Khái niệm
Nguồn lực phát triển kinh tế của một lãnh thổ là sức mạnh tổng hợp được tích luỹ từ vị trí địa lí, lịch sử – văn hoá, tài nguyên thiên nhiên, nguồn lao động, các tài sản hiện có và tiềm năng của những tài sản hình thành trong tương lai, bao gồm cả nguồn lực từ bên ngoài có thể huy động nhằm phục vụ cho việc phát triển kinh tế của lãnh thổ đó.
? Đọc thông tin trong mục 1, hãy trình bày khái niệm nguồn lực.
2. Phân loại
Nguồn lực phát triển kinh tế rất đa dạng, có thể phân loại theo nguồn gốc (vị trí địa lí, tự nhiên, kinh tế – xã hội) và theo phạm vi lãnh thổ (bên trong và bên ngoài lãnh thổ).
| NGUỒN LỰC PHÁT TRIỂN KINH NGUỒN LỰC PHÁT TRIỂN KINH TẾ |
| Nguồn lực bên trong lãnh thổ - Vị trí địa lí (vị trí tự nhiên, kinh tế, chính trị) - Nguồn lực tự nhiên (đất, nước, khí hậu, sinh vật, khoáng sản, biển, ...) - Nguồn lực kinh tế – xã hội (vốn, chính sách phát triển, lịch sử – văn hoá, nguồn lao động, thị trường, ...) | Nguồn lực từ bên ngoài lãnh thổ − Vốn đầu tư nước ngoài − Nguồn nhân lực nước ngoài − Thị trường nước ngoài − Khoa học – công nghệ nước ngoài, ... |
? Dựa vào sơ đồ trong mục 2, hãy trình bày sự phân loại các nguồn lực.
Trang 64
3. Vai trò của nguồn lực
Mỗi nguồn lực có vai trò nhất định đối với phát triển kinh tế. Ở mỗi ngành, mỗi giai đoạn phát triển, các nguồn lực có mức độ tác động đến phát triển kinh tế khác nhau.
- Các nguồn lực bên trong có vai trò quyết định đối với sự phát triển kinh tế của một lãnh thổ.
+ Vị trí địa lí có thể tạo điều kiện thuận lợi hay gây khó khăn trong việc trao đổi, hợp tác cùng phát triển giữa các lãnh thổ, đặc biệt trong xu thế hội nhập của nền kinh tế.
+ Vị trí địa lí có thể tạo điều kiện thuận lợi hay gây khó khăn trong việc trao đổi, hợp tác cùng phát triển giữa các lãnh thổ, đặc biệt trong xu thế hội nhập của nền kinh tế. + Nguồn lực tự nhiên là yếu tố đầu vào để sản xuất ra hàng hoá, dịch vụ giúp phát triển kinh tế. Sự giàu có và đa dạng về tài nguyên thiên nhiên tạo lợi thế quan trọng cho sự phát triển.
+ Nguồn lực kinh tế – xã hội đóng vai trò trực tiếp và vô cùng quan trọng đối với sự phát triển kinh tế – xã hội của một lãnh thổ: Nguồn lao động là nguồn lực có vai trò quyết định trong sự phát triển của nền kinh tế. Nguồn lao động đông đảo, có chất lượng cao là nền tảng vững chắc để chuyển dịch nền kinh tế sang kinh tế tri thức, định hướng phát triển bền vững. Vốn đầu tư, chính sách và khoa học – công nghệ,... tạo ra môi trường sản xuất hiện đại, linh hoạt giúp tăng năng suất lao động.
- Các nguồn lực từ bên ngoài lãnh thổ: việc tận dụng, thu hút vốn đầu tư, nguồn nhân lực, tri thức và sản phẩm khoa học – công nghệ, thị trường từ bên ngoài lãnh thổ,... sẽ tạo thêm sức mạnh cho sự phát triển kinh tế, đặc biệt trong thời kì kinh tế tri thức và các xu hướng hợp tác hoá, quốc tế hoá ngày càng mở rộng.
Việc kết hợp giữa nguồn lực bên trong và nguồn lực từ bên ngoài một cách hợp lí, sẽ giúp phát triển kinh tế của một lãnh thổ diễn ra nhanh và bền vững.
| Em có biết? Thành công của Nhật Bản là một minh chứng cho thấy vai trò của nguồn lực chính sách phát triển. Là một quần đảo nằm giữa biển khơi, chịu ảnh hưởng nặng nề của thiên tai, nghèo tài nguyên, lại bị chiến tranh tàn phá, nhưng với một quyết tâm cao, chiến lược phát triển đúng đắn, Nhật Bản đã vươn lên thành một cường quốc kinh tế. |
? Dựa vào thông tin trong mục 3, hãy phân tích vai trò của mỗi loại nguồn lực đối với phát triển kinh tế.
LUYỆN TẬP
Lấy ví dụ về tác động của một trong các nhân tố: vị trí địa lí, tài nguyên khoảng sản, nguồn lao động, vốn đầu tư nước ngoài đến phát triển kinh tế.
VẬN DỤNG
Tìm hiểu và trình bày một số nguồn lực chính để phát triển kinh tế ở địa phương em.
