Trang 165
| Học xong bài học này, em có thể: Giải thích được một cách định tính và sơ lược: từ Trái Đất thấy Mặt Trời mọc và lặn hằng ngày. |
Nếu quan sát bầu trời trong một ngày đêm, ta sẽ thấy Mặt Trời mọc ở phía đông vào buổi sáng, lên cao dần cho đến trưa rồi xuống thấp dần và lặn ở phía tây. Khi ánh sáng mặt trời giảm dần thì trời tối hơn, ta có thể nhìn thấy các ngôi sao trên bầu trời.
Mặt Trời có thực sự di chuyển trên bầu trời như mỗi ngày ta vẫn thấy không?
| Em hãy về đường cong di chuyển của Mặt Trời trong một ngày vào vở với phía đông và phía tây như hình vẽ. |
Tây, Đông
I. TRÁI ĐẤT QUAY QUANH TRỤC
Trước đây, con người vẫn tưởng rằng Trái Đất đứng yên trong không gian; Mặt Trời di chuyển quanh Trái Đất, mỗi ngày một vòng.
Ngày nay, người ta biết rằng, Trái Đất không đứng yên mà xoay quanh trục của nó, một vòng mỗi ngày. Trục Trái Đất là đường nối từ cực Bắc đến cực Nam của nó. Chiều quay của Trái Đất là từ tây sang đông (hình 33.1).
| Không được nhìn thẳng vào Mặt Trời bằng mắt thường. Muốn quan sát Mặt Trời, em phải dùng kính bảo vệ mắt. |
Trục, Cực Bắc
Cực Nam
Hình 33.1. Trái Đất quay quanh trục
| Hãy sắp xếp các từ hay cụm từ cho trong khung dưới đây thành câu để mô tả chuyến động hằng ngày của Trái Đất.
|
| Em có biết Bất cứ khi nào, chỉ có phần Trái Đất hướng về phía Mặt Trời là ban ngày, phần còn lại là ban đêm. Khi Trái Đất quay, phần ban ngày chuyển dần thành ban đêm, đồng thời phần ban đêm chuyển dần thành ban ngày. |
Trang 166
II. SỰ MỌC VÀ LẶN CỦA MẶT TRỜI
Để hình dung được sự mọc và lặn hằng ngày của Mặt Trời, chúng ta sẽ dùng các dụng cụ như ở hình 33.2.
Đèn (tượng trưng cho Mặt Trời)
Mô hình Trái Đất
Hình 33.2. Bộ dụng cụ dùng để biểu diễn sự mọc và lặn của Mặt Trời
Đầu tiên, gần mô hình người vào mô hình Trái Đất. Bật đèn và điều chỉnh sao cho mô hình người bắt đầu có ánh sáng đèn chiếu vào (hình 33.3a). Đó là lúc Mặt Trời mọc ở phía đông (các phía đông, tây ở đây là đối với mô hình người).
Tiếp theo, quay từ từ mô hình Trái Đất theo chiều từ phía tây sang phía đông. Quá trình đó tương ứng với Mặt Trời lên cao dẫn và ở cao nhất trên bầu trời vào lúc trưa (hình 33.3b).
Tiếp tục quay từ từ mô hình Trái Đất theo chiều từ phía tây sang phía đông. Khi hình người không còn nhận được ánh sáng đèn chiếu vào nữa là lúc Mặt Trời lặn ở phía tây (hình 33.3c).
Hình 33.3. Mô hình Trái Đất quay quanh trục từ phía tây sang phía đông
Như vậy, do Trái Đất quay quanh trục từ phía tây sang phía đông cho nên chúng ta thấy Mặt Trời mọc ở phía đông và lặn ở phía tây mỗi ngày.
| Vào một ngày có nắng, em hãy so sánh độ dài bóng của một cái que thẳng (cầm thẳng đứng trên mặt đất) in trên mặt đất vào lúc 8 giờ, 9 giờ và 10 giờ. |
| Hằng ngày, Trái Đất quay từ phía tây sang phía đông nên chúng ta thấy Mặt Trời mọc ở phía đông và lăn ở phía tây. |
