Trang 61
Học xong bài học này, em có thể:
• Trình bày được một số cách đơn giản để tách chất ra khỏi hỗn hợp và ứng dụng của các cách tách đó.
• Sử dụng được một số dụng cụ, thiết bị cơ bản để tách chất ra khỏi hỗn hợp bằng cách lọc, cô cạn, chiết.
• Chỉ ra được mối liên hệ giữa tính chất vật lí của một số chất thông thường với phương pháp tách chúng ra khỏi hỗn hợp và ứng dụng của các chất trong thực tiễn.
Biển có rất nhiều nước mà không thể uống được. Làm thế nào để biến nước biển thành nước ngọt?
Dựa trên sự khác nhau về các tính chất vật lí của các chất, ta có thể tách chất ra khỏi hỗn hợp bằng các cách đơn giản như: cô cạn, lọc, chiết.
I. CÔ CẠN
| Tách muối ra khỏi dung dịch nước muối bằng cách cô cạn theo các bước sau: - Nhỏ 1 ml dung dịch nước muối vào bát sứ. - Đun nóng bát sứ trên ngọn lửa đèn cồn để nước bay hơi hết. Cho biết: - Khi nước bay hơi hết, trong bát sứ còn chất gì? - Dựa vào tính chất vật lí nào của muối ăn để tách nó ra khỏi dung dịch nước muối? |
Người ta sử dụng cách cô cạn để tách chất rắn tan, khó bay hơi, bền với nhiệt độ cao ra khỏi dung dịch của nó.
Hình 11.1. Các bước tách muối ra khỏi dung dịch nước muối
Để thu được muối ăn, những người làm muối (từ nước biển sạch) có thể làm nước bay hơi nhanh hơn bằng những cách nào?
Trang 62
Tìm hiểu thêm
Quá trình sản xuất đường ăn trong công nghiệp được thực hiện theo sơ đó sau. Hãy mô tả lại quá trình đó.
(1) Mía nguyên liệu
(2) Nước mía (ép)
(3) Lọc bỏ tạp chất
(4) Cô đặc và tách tạp chất
(5) Kết tinh thành hạt
(6) Làm khô đường
Đường
II. LỌC
Tách cát khỏi hỗn hợp cát với nước bằng cách lọc theo các bước sau:
- Gấp giấy lọc (hình 11.2a) và đặt vào phễu lọc (hình 11.2b).
- Đặt phễu lọc lên bình tam giác, làm ướt giấy lọc bằng nước.
- Để cát trong hỗn hợp lắng xuống (hình 11.2c).
- Rót từ từ hỗn hợp cát và nước xuống phễu lọc đã có giấy lọc (hình 11.2d), tráng cốc và đổ tiếp vào phễu. Chờ cho nước chảy xuống bình tam giác (hình 11.2e).
Hãy cho biết dựa vào tính chất vật lí nào của cát để tách nó ra khỏi nước.
Hình 11.2. Các bước tách cát khỏi hỗn hợp cát với nước
Người ta sử dụng cách lọc để tách các chất rắn không tan trong chất lỏng ra khỏi hỗn hợp của chúng.
Trang 63
Em có biết
Ngày nay, người ta đã chế tạo ra được nhiều loại màng lọc dùng để tách chất có kích thước nhỏ hơn cát nhiều lần.
Hình 11.3. Hệ thống lọc trong máy lọc nước gia đình gồm nhiều lõi lọc khác nhau
Em hãy lấy một số ví dụ trong cuộc sống có sử dụng cách lọc để tách chất khỏi hỗn hợp.
III. CHIẾT
Tách dầu ăn ra khỏi hỗn hợp dầu ăn với nước bằng cách chiết theo các bước sau:
- Đặt phễu chiết lên giá thí nghiệm và khoá phễu (hình 11.4a).
- Lắc đều hỗn hợp dầu ăn và nước rồi rót hỗn hợp vào phễu chiết (hình 11.4b).
- Đậy nắp phễu chiết. Để yên phễu chiết sau một thời gian cho dầu ăn và nước trong hỗn hợp tách thành lớp (hình 11.4c).
- Mở nắp phễu chiết (hình 11.4d).
- Mở khoá phễu từ từ để thu lớp nước ở dưới vào bình tam giác (hình 11.4e).
Có thể lặp lại quá trình trên vài lần để tách hoàn toàn nước và dầu ăn.
Hãy cho biết dựa vào tính chất vật lí nào của dầu ăn để tách nó ra khỏi hỗn hợp dầu ăn với nước.
Hình 11.4. Các bước tách dầu ăn ra khỏi hỗn hợp dầu ăn và nước
Trang 64
Người ta tách các chất lỏng không hoà tan trong nhau và tách lớp bằng cách chiết.
Hãy lựa chọn một cách tách chất phù hợp để:
a) Loại bỏ cát lẫn trong nước ngầm.
b) Tách dầu vừng ra khỏi hỗn hợp của nó với nước.
c) Tách calcium carbonate từ hỗn hợp của calcium carbonate và nước.
Vì sao em chọn cách đó?
| Em có biết Quá trình biến nước biển thành nước ngọt tại nhà máy Sorek (Isarel) được thực hiện như thế nào?
Nước biển Lọc dầu, loại bỏ rác ở các bể chứa Xử lí để loại bỏ một số thành phần ở bể lọc cát Tách muối bằng các màng lọc đặc biệt Nước ngọt Muối |
Tìm hiểu thêm
Ngoài cách lọc, cô cạn, chiết, ta còn có thể sử dụng nhiều cách khác để tách các chất khỏi hỗn hợp. Ví dụ, người ta có thể tách cát và sắt khỏi hỗn hợp của chúng bằng cách sử dụng một thanh nam châm được bọc màng nhựa như hình dưới đây.
Sắt bị thanh nam châm hút. Còn cát không bị thanh nam châm hút.
Hỗn hợp cát và sắt
Di chuyển thanh nam châm (bọc màng nhựa) trên bề mặt của hỗn hợp
Hãy đề xuất cách thu gom đinh sắt hoặc các vật nhỏ bằng sắt.
| • Dựa trên sự khác nhau về tính chất vật lí của các chất để tách chất khỏi hỗn hợp. • Tách chất rắn tan, khó bay hơi, bền với nhiệt độ cao khỏi dung dịch của nó bằng cách cô cạn. • Tách chất rắn không tan trong chất lỏng ra khỏi hỗn hợp của chúng bằng cách lọc. • Tách các chất lỏng không hoà tan trong nhau và tách lớp bằng cách chiết. |
