Sau bài học này, em sẽ:
- Trình bày được vai trò của thuỷ sản.
- Nhận biết được một số loài thuỷ sản có giá trị kinh tế cao ở nước ta.
- Có ý thức bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản và môi trường nuôi thuỷ sản.
Động vật thuỷ sản gồm những loài nào? Chúng có vai trò gì đối với đời sống con người? Cần phải làm gì để khai thác và bảo vệ hiệu quả nguồn lợi thuỷ sản?
I - Vai trò của thuỷ sản
Thuỷ sản cung cấp nguồn thực phẩm có hàm lượng dinh dưỡng cao cho con người; cung cấp nguồn nguyên liệu cho xuất khẩu; cung cấp nguồn thức ăn cho chăn nuôi; tạo thêm công việc cho người lao động; đáp ứng nhu cầu vui chơi, giải trí cho con người. Ngoài ra, các hoạt động thuỷ sản trên biển còn góp phần khẳng định chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc.
KHÁM PHÁ
Quan sát Hình 14.1 và nêu vai trò của thuỷ sản tương ứng với mỗi ảnh trong hình.
Một số vai trò của thuỷ sản
Hình 14.1. Một số vai trò của thuỷ sản
II – Một số loài thuỷ sản có giá trị kinh tế cao
Việt Nam có bờ biển dài 3 260 km, vùng nội thuỷ và lãnh hải rộng, có nhiều loài thuỷ sản có giá trị kinh tế cao như các loài thuỷ sản đặc sản (tôm hùm, cá song,...), các loài thuỷ sản có giá trị xuất khẩu cao (cá tra, cá basa,...), mang lại nguồn thu nhập lớn cho người nuôi trồng (Hình 14.2).
Hình 14.2. Một số loài thuỷ sản có giá trị kinh tế cao của Việt Nam
KHÁM PHÁ
Quan sát Hình 14.2 và sử dụng các từ sau đây: tôm thẻ chân trắng, cá tra, cá song, cá lăng, cua biển, tôm hùm để ghép tên các loài thuỷ sản có giá trị kinh tế cao của Việt Nam vào từng ảnh cho phù hợp.
Vùng biển Việt Nam có trữ lượng nguồn lợi hải sản phong phú, đa dạng với khoảng 2040 loài cá, trong đó có khoảng 110 loài có giá trị kinh tế cao, ngoài ra còn có trên 600 loài giáp xác, nhuyễn thể và rong biển (Nguồn: Viện Nghiên cứu Hải sản, 2010).
III – Khai thác và bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản
Khai thác và bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản hợp lí giúp tạo công ăn việc làm, nâng cao thu nhập cho người lao động, đáp ứng nhu cầu thực phẩm cho tiêu dùng trong nước và xuất khẩu. Đặc biệt, việc khai thác, bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản giúp ngư dân bám biển, vừa phát triển kinh tế biển vừa gắn với bảo vệ chủ quyền biển đảo.
KHÁM PHÁ
Hãy nêu những hoạt động khai thác và bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản mà em biết. Ý nghĩa của các hoạt động đó là gì?
Để khai thác và bào vệ nguồn lợi thuỷ sản hiệu quả cần thực hiện một số vấn đề sau:
- Xây dựng các khu bảo tồn biển, bảo vệ, phục hồi các hệ sinh thái và phát triển nguồn lợi thuỷ sản.
- Hạn chế đánh bắt ở khu vực gần bờ, đặc biệt là vào mùa sinh sản, mở rộng vùng khai thác xa bờ.
- Thả các loài thuỷ sản quý hiếm vào một số nội thuỷ, vũng và vịnh ven biển nhằm làm tăng nguồn lợi, ngăn chặn giảm sút trữ lượng của những loài thuỷ sản quý hiếm.
- Nghiêm cấm đánh bắt thuỷ sản bằng những hình thức có tính huỷ diệt (sử dụng thuốc nổ, kích điện,...).
- Bảo vệ môi trường sống của các loài thuỷ sản.
KHÁM PHÁ
Nêu những việc nên làm, những việc không nên làm để bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản.
IV – BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG NUÔI THUỶ SẢN
Bảo vệ môi trường nuôi thuỷ sản là một trong các yếu tố quyết định chất lượng thuỷ sản và hiệu quả kinh tế trong nuôi thuỷ sản. Đề nâng cao hiệu quả bảo vệ môi trường nuôi thuỷ sản, cần tiến hành đồng bộ các biện pháp sau:
- Quản lí tốt chất thải, nước thải đảm bảo không gây ô nhiễm môi trường, lây lan dịch bệnh.
- Thực hiện tốt các biện pháp quản lí, chăm sóc ao nuôi, đặc biệt là phòng chống dịch bệnh.
- Khuyến khích các hộ nuôi thuỷ sản tăng cường áp dụng các tiến bộ kĩ thuật, ứng dụng công nghệ cao trong nuôi trồng thuỷ sản thâm canh.
- Hạn chế sử dụng kháng sinh, hoá chất, khuyến khích sử dụng các loại chế phẩm sinh học trong phòng, trị bệnh cho thuỷ sản và xử lí môi trường.
- Thường xuyên tuyên truyền, vận động người dân nâng cao ý thức trong việc bảo vệ môi trường nuôi thuỷ sản.
KHÁM PHÁ
Hãy đề xuất những việc nên làm và không nên làm để bảo vệ môi trường nuôi thuỷ sản ở gia đình, địa phương em.
LUYỆN TẬP
1. Trình bày vai trò của thuỷ sản và cho ví dụ minh hoạ. Liên hệ với thực tiễn ở địa phương em.
2. Đề bào vệ nguồn lợi thuỷ sản cần phải thực hiện những biện pháp nào? Vì sao?
VẬN DỤNG
1. Kể tên một số loài thuỷ sản có giá trị kinh tế cao ở địa phương em.
2. Đề xuất những việc nên làm, không nên làm trong khai thác và bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản.
