Sau bài học này, em sẽ
- Tóm tắt được quy trình trồng rừng bằng cây con.
- Tóm tắt được những công việc chăm sóc cây rừng.
- Đề xuất được những việc nên và không nên làm để bảo vệ rừng.
- Có ý thức trồng, chăm sóc bảo vệ rừng và môi trường sinh thái.
Thời gian nào trong năm là thích hợp nhất để trồng rừng? Quy trình trồng rừng được thực hiện như thế nào? Sau khi trồng, cần phải chăm sóc và bảo vệ như thế nào để cây rừng sinh trưởng, phát triển tốt?
I - Trồng rừng
1. Thời vụ trồng
Thời vụ trồng rừng thích hợp là khi thời tiết ẩm (không quá nóng, không quá lạnh), độ ẩm vừa phải và có nước tưới đầy đủ. Ở nước ta, thời vụ trồng rừng chính ở các tỉnh miền Bắc là mùa xuân và mùa thu, ở các tỉnh miền Trung và miền Nam thường trồng rừng vào mùa mưa. Trồng rừng đúng thời vụ giúp cây rừng 1 có tỉ lệ sống cao, sinh trưởng, phát triển tốt
2. Các phương pháp trồng rừng phổ biến
Các phương pháp trồng rừng phổ biến hiện nay là trồng rừng bằng cây con có bầu và trồng rừng bằng cây con rễ trần.
a) Trồng rừng bằng cây con có bầu
Cây được trồng có đầy đủ lá, thân, rễ, có sức đề kháng cao, nhờ đó giảm thời gian và số lần chăm sóc. Mặt khác, do có bầu nên bộ rễ của cây được bảo vệ khi vận chuyển, nhờ đó cây có tỉ lệ sống cao.
Quy trình trồng rừng bằng cây con có bầu gồm 6 bước cơ bản (Hình 8.1).
Hình 8.1. Các bước trồng rừng bằng cây con có bầu
KHÁM PHÁ
Quan sát Hình 8.1 và xác định các bước theo quy trình trồng rừng bằng cây con có bầu phù hợp với từng nội dung theo mẫu bảng dưới đây.
| Nội dung | Bước |
| Rạch bỏ vỏ bầu | ? |
| Tạo lỗ trong hồ đắt có chiều sâu lớn hơn chiều cao của bầu | ? |
| Lắp và nên đất lần 1 | ? |
| Đặt bầu vào lỗ trong hồ | ? |
| Lắp và nên đất lần 2 | ? |
| Vun gốc | ? |
KẾT NỐI NĂNG LỰC
Sử dụng intemet, sách, báo,... để tìm hiểu tác dụng của các bước trong quy trình trồng rừng bằng cây con có bầu.
b) Trồng rừng bằng cây con rễ trần
Cây được trồng có đầy đủ là, thân, rễ, có sức đề kháng cao nhờ đó giảm thời gian và số lần chăm sóc, tiết kiệm chi phí. Tuy nhiên, trồng rừng bằng cây con rễ trần chỉ phù hợp với các loài cây có bộ rễ phát triển, phục hồi nhanh như tràm, đước, tre,...
Quy trình trồng rừng bằng cây con rễ trần gồm 5 bước cơ bản (Hình 8.2).
KHÁM PHÁ
1. Sử dụng các cụm từ gọi ý sau đây để điền vào vớ từng bước thích hợp với quy trình trồng cây trong Hình 8.2: đặt cây vào hồ, đào hố trồng cây nên đất, vun gốc, lấp đất kín góc cây.
2. Hãy sắp xếp các ảnh trong Hình 8.2 theo thứ tự các bước trong quy trình trồng rừng bằng cây con rễ trần.
Hình 8.2. Các bước trồng rừng bằng cây con rễ trần
| Ngoài phương pháp trồng rừng bằng cây con có bầu và bằng cây con rễ trấn còn có hình thức trồng rừng bằng gieo hạt. Đây là phương pháp sử dụng hạt giống để gieo trên đất rừng. Sau một thời gian, cây non mọc lên với bộ rễ phát triển hoàn chỉnh, cây không bị thay đổi môi trường sống. Tuy nhiên, trồng rừng bằng phương pháp này đôi hơi số lần và thời gian chăm sóc nhiều, tốn hạt giống, cây non dễ bị ảnh hưởng bởi chim, kiến hoặc thời tiết bất lợi. Năm 2020, Công ty DroneSeed ở Mỹ đã sử dụng máy bay không người lái để gieo hạt ở những khu vực rừng đã bị cháy trụi ở bang California và Oregon của Mỹ (Hình 8.3). Máy bay không người lái với chiều dài gần 2,5 m có thể mang tới 26 kg hạt giống, mỗi chiếc có khả năng gieo hạt cho khoảng 50 ha đất mỗi ngày.
Hình 8.3. Máy bay không người lái được dùng để trồng rừng |
KẾT NỐI NĂNG LỰC
Sử dụng internet, sách, báo,... để tìm hiểu về các loại cây thường được dùng để
trồng rừng.
II - Chăm sóc cây rừng
Cây rừng sau khi trồng cần được châm sóc định kì khoảng 1-2 lần mỗi năm nhằm tạo môi trường thuận lợi cho cây sinh trưởng, phát triển. Các công việc chủ yếu để chăm sóc cây rứng gồm: làm hàng rào bảo vệ cây, phát quang và làm sạch cỏ dại, tỉa và dâm cây, xới đất và vun gốc, bón phân cho cây (Hình 8.4).
KHÁM PHÁ
Quan sát Hình 8.4 và nêu các công việc châm sóc cây rừng phú hợp với từng ánh trong hình.
Hình 8.4. Các công việc chăm sóc cây rừng
III – Bảo vệ rừng và môi trường sinh thái
Rừng có vai trò đặc biệt quan trọng đối với môi trường và đời sống con người. Tuy nhiên, diện tích rừng đang bị suy giảm nghiêm trọng bởi nhiều nguyên nhân như cháy rừng, đốt nương làm rẫy, chặt phá rừng bừa bãi, khai thác rừng không đúng cách,... làm ảnh hưởng đến môi trường sinh thái.
Để bảo vệ rừng và môi trường sinh thái, cần phải triển khai đồng bộ nhiều biện pháp như trồng mới, chăm sóc rừng thường xuyên, phòng chống cháy rừng, tuyên truyền bảo vệ rừng...
KHÁM PHÁ
Chỉ ra những việc nên và không nên làm để bảo vệ rừng và môi trường sinh thái theo mẫu bảng dưới đây.
| STT | Những việc nên và không nên làm để bảo vệ rừng và môi trường sinh thái |
| 1 | Làm có, chăm sóc rừng thường xuyên. |
| 2 | Chăn thả đại gia súc (trâu, bò....) trong rừng càng nhiều càng tốt. |
| 3 | Đốt rừng làm nương rẫy. |
| 4 | Phòng chống cháy rừng. |
| 5 | Tuyên truyền bảo vệ rừng. |
| 6 | Nâng cao năng lực thực thi pháp luật bảo vệ rừng. |
| 7 | Khai thác gỗ xuất khẩu càng nhiều càng tốt. |
| 8 | Gieo trồng bổ sung để thúc đẩy tái sinh rừng tự nhiên. |
| 9 | Trồng rừng đầu nguồn |
| 10 | Tuần tra để bảo vệ rừng. |
KẾT NỐI NĂNG LỰC
Hãy đề xuất những việc nên và không nên làm để bảo vệ rừng hoặc cây xanh ở trường học và địa phương em.
LUYỆN TẬP
1. Giải thích ý nghĩa của bước 2 (rạch bỏ vỏ bầu) trong quy trình trồng rừng bằng cây con có bầu.
2. Hãy so sánh ưu, nhược điểm của trồng rừng bằng cây con có bầu và trồng rừng
bằng cây con rễ trần.
3. Hoàn thành vào vở tên công việc chăm sóc rừng theo mẫu bàng dưới đây.
| Tên công việc chăm sóc rừng | Mục đích |
| ? | Bổ sung chất dinh dưỡng cho cây. |
| ? | Bảo vệ cây rừng khỏi các loại động vật gây hại. |
| ? | Đảm bảo mật độ cây rừng phù hợp. |
| ? | Tránh sự cạnh tranh với cây rừng về ánh sáng và thức ăn. |
| ? | Làm cho đất tơi, xốp, tạo điều kiện cho rễ cây phát triển. |
VẬN DỤNG
1. Tham gia trồng, chăm sóc cây trong khuôn viên nhà trường hoặc khu vực em sinh sống theo kĩ thuật đã học.
2. Quan sát kĩ thuật trồng và chăm sóc cây ở gia đình nhà trường địa phương em và đề xuất những điểm cần thay đổi (nếu có).
3. Viết một đoạn văn ngắn, một câu chuyện hoặc vẽ một bức tranh thể hiện tầm quan trọng của việc bảo vệ rừng và tuyên truyền, vận động mọi người cùng chung tay bảo vệ rừng.
