(Trang 95)
Học xong bài này, em sẽ:
- Xác định được vị trí địa lí của vùng Nam Bộ, một số sông lớn ở vùng Nam Bộ trên bản đồ hoặc lược đồ.
- Quan sát lược đồ hoặc bản đồ, trình bày được một trong những đặc điểm thiên nhiên ở vùng Nam Bộ.
- Nêu được ảnh hưởng của môi trường thiên nhiên đến sản xuất và sinh hoạt của người dân vùng Nam Bộ.
|
Hãy quan sát hình bên và mô tả những gì em thấy trong bức ảnh. Theo em, những cảnh vật này thể hiện nét đặc trưng của vùng đất nào ở nước ta? |
1. Vị trí địa lí
| Quan sát hình 1, em hãy:
| Vùng Nam Bộ nằm ở phía nam của đất nước; phía đông, nam và tây nam đều giáp biển. Nam Bộ gồm Đông Nam Bộ và Tây Nam Bộ. |
2 Đặc điểm thiên nhiên
Địa hình
?
Đọc thông tin và quan sát các hình 1, 2, 3, em hãy:
- Chỉ và đọc tên một số núi và vùng đất ngập nước ở vùng Nam Bộ.
- Trình bày đặc điểm địa hình ở vùng Nam Bộ.
(Trang 96)
Hình 1. Lược đồ tự nhiên vùng Nam Bộ
Đông Nam Bộ có địa hình cao hơn Tây Nam Bộ. Ở đây, đồi thoải lượn sóng và đồng bằng chiếm phần lớn diện tích. Ngoài ra còn có một số núi như: núi Bà Đen, núi Chứa Chan,...
Hình 2. Núi Bà Đen (tỉnh Tây Ninh)
Hình 3. Đồng sen Tháp Mười
(tỉnh Đồng Tháp)
Tây Nam Bộ (còn gọi là Đồng bằng sông Cửu Long) có địa hình bằng phẳng và thấp, nhiều vùng đất ngập nước như: Đồng Tháp Mười, Kiên Giang, Cà Mau. Vùng ven biển có nhiều bãi đất thấp chịu ảnh hường mạnh của biển.
(Trang 97)
Sông ngòi
?
Đọc thông tin và quan sát hình 1, em hãy:
- Chỉ và đọc tên một số sông lớn ở vùng Nam Bộ.
- Trình bày đặc điểm sông ngòi ở vùng Nam Bộ.
Đông Nam Bộ có ít sông ngòi hơn Tây Nam Bộ. Sông Đồng Nai là sông lớn nhất ở Đông Nam Bộ. Ở đây có nhiều hồ lớn được xây dựng để cung cấp nước cho sản xuất và sinh hoạt như: hồ Dầu Tiếng, hồ Trị An,...
Tây Nam Bộ có hai sông lớn là sông Tiền và sông Hậu (đoạn hạ lưu của sông Mê Công). Do hai sông này đổ ra biển bằng chín cửa nên có tên là sông Cửu Long (chín con rồng). Ở Tây Nam Bộ, người dân đào nhiều kênh rạch nối các sông với nhau, làm cho nơi đây có mạng lưới sông ngòi, kênh rạch chằng chịt.
Đất
| Đọc thông tin, em hãy trình bày đặc điểm đất ở vùng Nam Bộ. |
Vùng Nam Bộ có nhiều loại đất khác nhau. Ở Đông Nam Bộ chủ yếu là đất đỏ badan và đất xám. Ở Tây Nam Bộ có ba loại đất chính là: đất phù sa, đất phèn và đất mặn.
3 Ảnh hưởng của môi trường thiên nhiên đến sản xuất và sinh hoạt
| Đọc thông tin và quan sát các hình 4, 5, em hãy nêu ảnh hưởng của môi trường thiên nhiên đến sản xuất và sinh hoạt của người dân ở vùng Nam Bộ. |
Vùng đất đỏ badan và đất xám ở Đông Nam Bộ thuận lợi để trồng các loại cây công nghiệp lâu năm (cao su, điều, hồ tiêu, cà phê,...). Đất phù sa ở Tây Nam Bộ thuận lợi cho trồng lúa, cây ăn quả. Mạng lưới sông ngòi, kênh rạch và vùng biển rộng thuận lợi cho giao thông đường thuỷ, khai thác và nuôi trồng thuỷ sản, du lịch. Vùng thềm lục địa có nhiều dầu mỏ và khí đốt là điều kiện thuận lợi để phát triển công nghiệp dầu khí.
Hình 4. Khai thác dầu khí (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu)
(Trang 98)
Ở vùng Nam Bộ, mùa khô kéo dài đã gây ra tình trạng thiếu nước ngọt cho sản xuất và sinh hoạt của người dân. Vào mùa khô, nước biển lấn sâu vào đất liền thông qua các sông ngòi, kênh rạch khiến cho độ mặn của nước và đất tăng lên.
Hình 5. Lúa chết do hạn, mặn trong những tháng mùa khô (tỉnh Kiên Giang)
1. Trò chơi "Ai nhanh hơn?": Dựa vào bản đồ Địa lí tự nhiên Việt Nam, hãy viết tên các sông của vùng Nam Bộ.
2. Hãy lập bảng để phân biệt đặc điểm địa hình hoặc đất ở Đông Nam Bộ và Tây Nam Bộ theo gợi ý dưới đây.
| Đặc điểm thiên nhiên | Đông Nam Bộ | Tây Nam Bộ |
| ? | ? | ? |
3. Nêu những ví dụ cho thấy ảnh hưởng của môi trường tự nhiên đến sản xuất và sinh hoạt của người dân ở vùng Nam Bộ.
Lựa chọn một trong hai nhiệm vụ dưới đây:
1. Hiện tượng nước, đất bị nhiễm mặn ngày càng ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống và sản xuất của người dân ở vùng Nam Bộ. Em có đề xuất gì để khắc phục tình trạng trên?
2. Vẽ, viết hoặc sưu tầm thông điệp về sử dụng tiết kiệm, hợp lí nguồn nước ngọt rồi chia sẻ với các bạn và những người xung quanh.
