(Trang 59)
Sau khi học xong bài này, em sẽ:
Trình bày được khái niệm, biện pháp và thực hiện một số biện pháp tiết kiệm điện năng.
Hình 12.1
Quan sát và cho biết Hình 12.1 có ý nghĩa gì. Các hình ảnh này thường được gắn ở đâu?
I. KHÁI NIỆM VỀ TIẾT KIỆM ĐIỆN NĂNG
Tiết kiệm điện năng là giảm tổn thất trong truyền tải, phân phối và giảm mức tiêu thụ năng lượng điện của các thiết bị và đồ dùng điện mà vẫn đảm bảo đáp ứng các yêu cầu trong sản xuất và đời sống. Tiết kiệm điện năng cần thực hiện ngay từ giai đoạn thiết kế cho đến sử dụng, vận hành hệ thống và thiết bị.
II. MỘT SỐ BIỆN PHÁP TIẾT KIỆM ĐIỆN NĂNG
Khám phá
Để tiết kiệm điện năng, em sẽ lựa chọn loại bóng đèn nào ở Bảng 12.1? Vì sao?
Bảng 12.1. So sánh công suất tiêu thụ điện của các loại đèn có cùng độ sáng (1600 lumens)
Độ sáng 1600 lumens
Bóng đèn sợi đốt
Bóng đèn compact
Bóng đèn LED
Công suất
100 W
23 W
16 W
(Trang 60)
1. Trong thiết kế
- Thiết kế và lựa chọn công nghệ phát điện có hiệu suất cao.Hệ thống điện trong nhà máy phát điện được thiết kế, lắp đặt hợp lí và phải bố trí sử dụng trong quá trình vận hành phù hợp với yêu cầu tiết kiệm điện.
- Thiết kế hệ thống truyền tải và phân phối điện năng đảm bảo thông số kĩ thuật,tránh bị quá tải trạm biến áp và quá tải đường dây. Thiết kế sơ đồ mạng điện tối ưu với phân bố phụ tải đồng đều theo các pha.
- Thiết kế hệ thống bù công suất phản kháng, nâng cao hệ số công suất, góp phần giảm lượng công suất phản kháng truyền tải trên đường dây, giảm tổn thất công suất, tổn thất điện áp và tăng khả năng truyền tải của đường dây.
2. Trong lựa chọn, lắp đặt thiết bị và đồ dùng điện
a) Lựa chọn thiết bị và đồ dùng điện
- Lựa chọn các thiết bị và đồ dùng điện có công suất phù hợp với nhu cầu sử dụng, ví dụ: chọn máy điều hòa nhiệt độ có công suất phù hợp với thể tích làm mát; chọn bình nước nóng có công suất và dung tích phù hợp theo nhu cầu sử dụng,…
- Khi lựa chọn thiết bị hay đồ dùng điện cần chú ý thông tin tiết kiệm điện ghi trên nhãn năng lượng. Nhãn năng lượng được đánh giá (thông qua số sao ghi trên nhãn) càng cao thì khả năng tiết kiệm điện của thiết bị càng tốt (Hình 12.2). Các thiết bị công nghệ mới, thế hệ mới có khả năng tiết kiệm điện nhiều hơn, ví dụ: với cùng độ sáng, bóng đèn sử dụng sợi đốt thường tiêu tốn nhiều năng lượng hơn so với bóng đèn sử dụng công nghệ mới là LED bán dẫn.
a) Tủ lạnh 1; b) Tủ lạnh 2
Hình 12.2. Nhãn năng lượng của hai loại tủ lạnh
- Lựa chọn thiết bị và đồ dùng điện có chức năng hẹn giờ.
- Lựa chọn thiết bị điện thông minh có tích hợp các thiết bị cảm biến với cơ chế bật tắt tự động làm tăng tính tiện nghi và tiết kiệm điện năng. Ví dụ, tự động tắt các thiết bị và đồ dùng điện khi không có người sử dụng, tự động điều chỉnh cường độ sáng của bóng đèn,…
- Lựa chọn thiết bị sử dụng năng lượng tái tạo như các thiết bị sử dụng năng lượng mặt trời công suất nhỏ và vừa để cung cấp điện cho các thiết bị và đồ dùng điện (Hình 12.3).
a) Hệ thống điện mặt trời áp mái; b) Đèn chiếu sáng dùng năng lượng mặt trời; c) Camera giám sát dùng năng lượng mặt trời
Hình 12.3. Năng lượng mặt trời dùng cho thiết bị điện
(Trang 61)
b) Lắp đặt thiết bị và đồ dùng điện
Các thiết bị và đồ dùng điện lắp đặt đúng kĩ thuật và lựa chọn vị trí phù hợp không những đảm bảo hoạt động hiệu quả theo đúng các thông số kĩ thuật của nhà sản xuất mà còn giúp tiết kiệm điện trong quá trình hoạt động. Ví dụ: Khi lắp đặt điều hòa nhiệt độ, cần chú ý lựa chọn vị trí lắp đặt dàn nóng ở nơi thông thoáng, tránh các vị trí làm giảm hiệu suất của máy như chỗ chật hẹp hay hướng nắng trực tiếp; lắp dàn lạnh ở vị trí và độ cao phù hợp không bị ảnh hưởng của nhiệt độ bên ngoài hoặc các thiết bị phát nhiệt trong phòng.
Luyện tập
1. Để tiết kiệm điện năng, em sẽ lựa chọn loại tủ lạnh có dán nhãn năng lượng nào ở Hình 12.2? Vì sao?
2. Gia đình em đã chọn loại đèn chiếu sáng nào để giúp tiết kiệm điện năng?
3. Trong sử dụng điện
- Sử dụng các thiết bị và đồ dùng điện theo đúng hướng dẫn của nhà sản xuất. Khi sử dụng cần vệ sinh, bảo dưỡng thường xuyên để đảm bảo các thiết bị hoạt động tốt và tiết kiệm điện (Hình 12.4).
a) Vệ sinh, bảo dưỡng tủ lạnh; b) Vệ sinh, bảo dưỡng máy điều hòa
Hình 12.4. Vệ sinh, bảo dưỡng thiết bị điện
- Các thiết bị và đồ dùng điện tiêu thụ lượng điện năng khác nhau, cần tạo thói quen sử dụng hiệu quả góp phần tiết kiệm điện năng, đặc biệt là các thiết bị và đồ dùng điện sử dụng thường xuyên hay có công suất lớn, ví dụ như:
+ Với hệ thống đèn hay thiết bị chiếu sáng trong phòng làm việc hay gia đình: Tạo thói quen tắt đèn hay các thiết bị chiếu sáng khi không có người sử dụng hoặc khi ra khỏi phòng.
+ Với tủ lạnh: Tạo thói quen trữ lương thực phẩm vừ đủ, sắp xếp đò trong các khoang ngăn nắp và thông thoáng, không để đồ ăn nóng vào tủ, hạn chế mở cửa tủ, không mở cửa tủ quá lâu, đảm bảo cửa tủ lạnh luôn kín để giữ nhiệt,...
- Bố trí sử dụng các thiết bị và đồ dùng điện trong ngày một cách hợp lí, hạn chế sử dụng các thiết bị có công suất lớn trong giờ cao điểm như điều hòa nhiệt độ, bình dun nước,... nhằm tránh sự cố quá tải cho hệ thống lưới điện và giảm chi phí cho người sử dụng.
(Trang 62)
Luyện tập
1. Quan sát Hình 12.4 và cho biết vì sao việc vệ sinh, bảo dưỡng thiết bị điện thường xuyên cũng góp phần tiết kiệm điện hiệu quả?
2. Chúng ta nên sử dụng thiết bị chiếu sáng như thế nào để tiết kiệm điện năng?
4. Một số biện pháp trong xây dựng
Hiện nay, có xu hướng thiết kế nhà ở tiết kiệm điện năng bằng cách:
- Tạo hệ thống thông gió và ánh sáng tự nhiên: sử dụng các ô thoáng ở vị trí phù hợp để thông gió, tận dụng tối đa ánh sáng tự nhiên qua hệ thống mái kính, cửa sổ,…
- Sử dụng vật liệu hợp lí trong xây dựng: vật liệu có đặc điểm cách nhiệt tốt, hạn chế truyền nhiệt từ trong phòng ra ngoài và ngược lại.
- Trồng cây xanh: trồng cây xanh xung quanh hay trên mái công trình vừa tăng tính thẩm mĩ, vừa bảo vệ môi trường, giảm nhiệt. Bóng mát của cây giúp giảm hấp thụ nhiệt từ bên ngoài qua đó nâng cao hiệu quả tiết kiệm điện.
Thực hành
1. Thực hiện một số biện pháp tiết kiệm điện năng trong lớp học.
2. Vệ sinh, bảo dưỡng một số thiết bị điện trong lớp học.
3. Đề xuất phương án lựa chọn, lắp đặt và sử dụng các thiết bị trong hệ thống chiếu sáng ở trường em nhằm đảm bảo tiết kiệm điện năng.
Vận dụng
Đề xuất một số biện pháp tiết kiệm điện năng cho các thiết bị và đồ dung điện trong gia đình em.
