Câu hỏi thảo luận trang 42
Hai alen thuộc cùng một gen (ví dụ, alen A và a) có thể tương tác với nhau theo những cách nào?
Phương pháp giải
Hai alen cùng thuộc 1 gen gọi là gen alen.
Lời giải chi tiết
Hai alen của cùng 1 gen tương tác với nhau theo các cách:
- Trội hoàn toàn: A trội hoàn toàn so với a, AA, Aa: mang kiểu hình trội; aa mang kiểu hình lặn.
- Trội không hoàn toàn: A trội không hoàn toàn so với a; AA: kiểu hính trội; Aa: kiểu hình trung gian; aa: kiểu hình lặn.
- Đồng trội: 2 alen có vai trò ngang nhau, ví dụ nhóm máu AB là do alen A và B đồng trội.
Bài 1 trang 45 SGK
Hãy giải thích các mối quan hệ giữa gen và tính trạng sau đây và cho biết kiểu quan hệ nào là chính xác hơn:
- Một gen quy định một tính trạng.
- Một gen quy định một enzim/prôtêin.
- Một gen quy định một chuỗi pôlipeptit.
Phương pháp giải
Gen là một đoạn phân tử ADN mang thông tin mã hóa cho một chuỗi pôlipeptit hay ARN.
Lời giải chi tiết
Một gen quy định một chuỗi pôlipeptit chính xác hơn vì một prôtêin có thể gồm nhiều chuỗi pôlipeptit khác nhau cùng quy định. Một tính trạng lại có thể được quy định bởi nhiều loại prôtêin khác nhau.
Bài 2 trang 45 SGK
Trong một thí nghiệm, người ta cho cây hoa đỏ lai với cây hoa trắng và thu được F1 toàn hoa đỏ. Cho các cây F1 tự thụ phấn, thu được các cây F2 với tỉ lệ phân li kiểu hình là 245 cây hoa trắng và 315 cây hoa đỏ. Hãy giải thích kết quả lai và viết sơ đồ lai từ thế hệ P tới F1 và F2.
Phương pháp giải
Xác định tỷ lệ phân li đời con => Xác định quy luật tương tác
Quy ước gen
Viết sơ đồ lai
Lời giải chi tiết
Tỉ lệ phân li kiểu hình ở F là xấp xỉ 9: 7 vì thế đây là kiểu tương tác bổ sung, F1 có kiểu gen dị hợp về 2 cặp gen, P thuần chủng.
Kiểu tương tác có đặc điểm: khi trong kiểu gen có 2 alen trội thì cho 1 kiểu hình còn có 1 hoặc không có alen trội nào cho 1 kiểu hình.
Quy ước gen : A-B-: Hoa đỏ;
A-bb/aaB- /aabb: hoa trắng
Ta có P: AABB × aabb ⟶ F1: AaBb; F1 × F1 : AaBb × AaBb ↔ (3A-:1aa)(3B-:1bb)
F2 : 9A - B - :3A - bb:3aaB - :1aabb
Sơ đồ lai:
P: AABB × aabb
F1: AaBb
F1 × F1: AaBb × AaBb
F2: 9A-B- : 3A-bb : 3aaB- : 1aabb
Bài 3 trang 45 SGK
Hai alen thuộc cùng một gen có thể tương tác với nhau hay không? Giải thích.
Phương pháp giải
Hai alen thuộc cùng một gen gọi là gen alen chúng có các tương tác của gen alen.
Lời giải chi tiết
Các alen thuộc cùng 1 gen có thể tương tác với nhau theo kiểu:
- trội -lặn hoàn toàn,
- trội - lặn không hoàn toàn,
- đồng trội (khi hai alen cùa cùng một gen đều biểu hiện ra kiểu hình, ví dụ kiểu gen IAIB quy định nhóm máu AB ở người.
Bài 4 trang 45 SGK
Sự tương tác giữa các gen có mâu thẫn gì với các quy luật phân li của các alen hay không? Tại sao?
Phương pháp giải
Các quy luật phân li trình bày quan điểm về sự không hòa trộn bản thân các gen với nhau, và chúng phân li độc lập trong phát sinh giao tử.
Lời giải chi tiết
Sự tương tác giữa các gen không mâu thuẫn gì với các quy luật của Menđen vì tương tác gen là sự tác động qua lại giữa sản phẩm của các gen chứ không phải bản thân của các gen.
Tương tác gen không phủ nhận học thuyết Menđen mà chỉ mở rộng thêm học thuyết Menđen.
VD: Cây dị hợp tử Aa chỉ cần một alen A cũng tổ hợp được đủ một lượng enzim cần thiết để chuyển chất A thành chất B. Tương tự, chỉ cần một alen B cũng tạo ra được lượng enzim cần thiết chuyển chất B thành sản phẩm p (sắc tố đỏ). Các alen đột biến a và b đều không tạo ra được các enzim A và B tương ứng. Do cây có kiểu gen aaBB không sản xuất ra được enzim A chuyển hoá chất A thành B nên cho dù có tạo ra được enzim B cũng không có cơ chất (chất B) để chuyển thành sản phẩm P nên hoa của chúng có màu trắng.
Bài 5 trang 45 SGK
Hãy chọn phương án trả lời đúng:
Thế nào là gen đa hiệu?
A. Gen tạo ra nhiều loại mARN.
B. Gen điều khiển sự hoạt động của các gen khác.
C. Gen mà sản phẩm của nó có ảnh hưởng đến nhiều tính trạng khác nhau.
D. Gen tạo ra sản phẩm với hiệu quả rất cao.
Phương pháp giải
Xem lại Khái niệm gen đa hiệu
Lời giải chi tiết
Gen đa hiệu là gen có thể tác động đến sự biểu hiện của nhiều tính trạng khác nhau.
Chọn C
