Câu hỏi thảo luận 1 trang 202
Hãy giải thích vì sao năng lượng truyền lên các bậc dinh dưỡng càng cao thì càng nhỏ dần.
Phương pháp giải
Xem lại Dòng năng lượng trong hệ sinh thái
Lời giải chi tiết
Bởi vì 90% năng lượng đều bị thất thoát qua hô hấp, chất thải của sinh vật, như vậy chỉ có 10% năng lượng được truyền lên bậc dinh dưỡng cao hơn, vậy nên bậc dinh dưỡng càng cao thì năng lượng càng thấp.
Câu hỏi thảo luận 2 trang 202
Quan sát hình 43.1 (hình lưới thức ăn trong bài 43) và cho biết:
- Các sinh vật sản xuất trong hệ sinh thái đó?
- Những sinh vật nào đóng vai trò quan trọng trong việc truyền năng lượng từ môi trường vô sinh vào chu trình dinh dưỡng?
- Nêu vai trò của vi khuẩn và nấm trong việc truyền năng lượng ở hệ sinh thái đó?
- Nêu tóm tắt con đường truyền năng lượng trong hệ sinh thái đó?
Phương pháp giải
Năng lượng được truyền từ bậc dinh dưỡng thấp lên bậc dinh dưỡng cao.
Lời giải chi tiết
- Sinh vật sản xuất: Cây dẻ, cây thông
- Những sinh vật quan trọng trong việc truyền năng lượng từ môi trường vào chu trình sinh dưỡng là sinh vật sản xuất.
- Vi khuẩn và nấm đóng vai trò là sinh vật phân giải, phân giải các xác chết, chất thải của sinh vật thành các chất vô cơ.
- Năng lượng từ ánh sáng mặt trời đi vào hệ sinh thái qua hoạt động quang hợp của sinh vật sản xuất (cây dẻ, cây thông) qua các chuỗi thức ăn, 10% năng lượng được truyền lên các bậc dinh dưỡng cao hơn, 90% năng lượng bị thất thoát, nhờ hoạt động của sinh vật phân giải năng lượng được truyền trở lại môi trường.
Bài 1 trang 203 SGK
Ánh sáng mặt trời có vai trò như thế nào đối với hệ sinh thái? Cho ví dụ về việc điều chỉnh các kĩ thuật nuôi trồng phù hợp với điều kiện ánh sáng để nâng cao năng suất vật nuôi và cây trồng.
Phương pháp giải
Năng lượng chủ yếu cung cấp cho trái đất là ánh sáng mặt trời. Các hệ sinh thái được nuôi sống bằng nguồn năng lượng vô tận của mặt trời.
Lời giải chi tiết
Vai trò của ánh sáng đối với hệ sinh thái
Tất cả sinh vật trên Trái Đất đều sống nhờ vào năng lượng từ ánh sáng mặt trời. Thực vật thu nhận năng lượng ánh sáng mặt trời một cách trực tiếp qua quang hợp.
Một phần năng lượng tích tụ trong sinh vật sản xuất được động vật ăn thực vật sử dụng và theo trình tự năng lượng được chuyển lên các bậc dinh dưỡng tiếp theo.
Như vậy, năng lượng trong hệ sinh thái được khởi đầu từ năng lượng mặt trời thông qua quang hợp của cây xanh.
Ví dụ, về việc điều chỉnh các kĩ thuật nuôi trồng hợp lí phù hợp với điều kiện ánh sáng để nâng cao năng suất vật nuôi và cây trồng.
Ví dụ, về chọn khoảng cách trồng cây hợp lí, chọn cây trồng đúng thời vụ phù hợp với thời gian chiếu sáng trong ngày,...
Bài 2 trang 203 SGK
Những nguyên nhân chính nào gây ra thất thoát năng lượng trong hệ sinh thái?
Phương pháp giải
Xem lại Dòng năng lượng trong hệ sinh thái
Lời giải chi tiết
Những nguyên nhân chính gây ra thất thoát năng lượng trong hệ sinh thái:
- Năng lượng tiêu hao qua hô hấp, tạo nhiệt ở mỗi bậc dinh dưỡng.
- Năng lượng mất qua chất thải (thải qua bài tiết, phân, thức ăn thừa... hoặc năng lượng mất qua rơi rụng như rụng lá ở thực vật, rụng lông, lột xác của động vật...) ở mỗi bậc dinh dưỡng.
Bài 3 trang 203 SGK
Hãy giải thích vì sao chuỗi thức ăn trong hệ sinh thái không thể kéo dài (quá 6 mắt xích).
Phương pháp giải
Xem lại Dòng năng lượng trong hệ sinh thái
Lời giải chi tiết
- Do một phần năng lượng bị thất thoát dần qua nhiều cách ở mỗi bậc dinh dưỡng:
+ Năng lượng mất qua hô hấp, tạo nhiệt ở mỗi bậc dinh dưỡng.
+ Năng lượng mất qua chất thải (thải qua bài tiết, phân, thức ăn thừa,... hoặc năng lượng mất qua rơi rụng như rụng lá ở thực vật, rụng lông, lột xác của động vật,...) ở mỗi bậc dinh dưỡng.
- Chuỗi thức ăn (hoặc bậc dinh dưỡng) càng lên cao năng lượng tích luỹ càng ít dần và đến mức nào đó không còn đủ duy trì của một mắt xích (của một bậc dinh dưỡng). Khi một mắt xích (thực chất là một loài, hoặc nhóm cá thể cùa một loài) có số lượng cá thể quá ít (nhỏ hơn kích thước tối thiểu của quần thể) sẽ không thể tồn tại.
Bài 4 trang 203 SGK
Hãy mô tả lại dòng năng lượng trong hệ sinh thái được minh hoạ trong hình 45.4.
Phương pháp giải
Năng lượng chủ yếu cung cấp cho Trái Đất là ánh sáng mặt trời. Các hệ sinh thái được nuôi sống bằng nguồn năng lượng vô tận của mặt trời.
Năng lượng được truyền từ bậc dinh dưỡng thấp lên bậc dinh dưỡng cao.
Lời giải chi tiết
Dòng năng lượng trong hệ sinh thái, minh họa trong hình 45.4 SGK:
- Sinh vật sản xuất (một phần năng lượng tiêu hao qua hố hấp, rụng lá cây).
- Động vật ăn cỏ (một phần năng lượng tiêu hao qua hô hấp của động vật, bài tiết, thải qua phân...)
- Động vật ăn thịt bậc 1 (một phần năng lượng tiêu hao qua hô hấp của động vật, bài tiết, thải qua phân...).
- Động vật ăn thịt bậc 2 (một phần năng lượng tiêu hao qua hô hấp cùa động vật, bài tiết, thải qua phân...).
Ở tất cả các bậc dinh dưỡng, các sản phẩm hữu cơ như xác sinh vật chết, lá cây rụng và phân - được sinh vật phân giải chuyển thành các chất vô cơ.
Bài 5 trang 203 SGK
Hãy chọn phương án trả lời đúng.
Quan hệ dinh dưỡng giữa các loài trong quần xã cho chúng ta biết
A. Sự phụ thuộc về thức ăn của động vật vào thực vật.
B. Sinh khối của mỗi bậc dinh dưỡng và của quần xã.
C. Mức độ gần gũi giữa các loài trong quần xã.
D. Dòng năng lượng trong quần xã.
Phương pháp giải
Xem lại Dòng năng lượng trong hệ sinh thái và Hiệu suất sinh thái
Lời giải chi tiết
Quan hệ dinh dưỡng giữa các loài trong quần xã cho chúng ta biết dòng năng lượng trong quần xã
Chọn D.
