| 1. Biết được nhiệm vụ và cấu tạo chung của thân máy và nắp máy. 2. Biết được đặc điểm cấu tạo của thân xilanh và nắp máy động cơ làm mát bằng nước và bằng không khí. |
I – GIỚI THIỆU CHUNG
Thân máy và nắp máy là những chi tiết cố định, dùng để lắp các cơ cấu và hệ thống của động cơ.
Cấu tạo của thân máy rất đa dạng. Tuỳ thuộc mỗi loại động cơ, thân máy có thể được chế tạo liền khối hoặc gồm một số phần lắp ghép với nhau bằng bulông hoặc gugiông (hình 22.1). Trong thân máy, phần để lắp xilanh gọi là thân xilanh (2), phần để lắp trục khuỷu gọi là cacte hoặc hộp trục khuỷu (3). Cacte có thể chế tạo liền khối hoặc chia làm hai nửa : nửa trên và nửa dưới. Ở một số loại động cơ, nửa trên của cacte được làm liền với thân xilanh. Ở động cơ xe máy, cacte được chia thành hai nửa theo mặt phẳng vuông góc với trục khuỷu của động cơ.
Hình 22.1. Sơ đồ cấu tạo thân máy, nắp máy
1. Nắp máy ; 2. Thân xilanh ; 3. Cacte.
II – THÂN MÁY
1. Nhiệm vụ
Thân máy dùng để lắp các cơ cấu và hệ thống của động cơ.
2. Cấu tạo
Cấu tạo của thân máy phụ thuộc vào sự bố trí các xilanh, cơ cấu và hệ thống của động cơ. Hình dạng cơ bản của thân máy được minh hoạ trên hình 22.2. Nhìn chung cấu tạo của cacte tương đối giống nhau, sự khác biệt chủ yếu là ở phần thân xilanh.
– Thân xilanh của động cơ làm mát bằng nước có cấu tạo khoang chứa nước làm mát, khoang này được gọi là “áo nước”.
– Thân xilanh của động cơ làm mát bằng không khí có các cánh tản nhiệt.
Hình 22.2. Thân máy động cơ làm mát bằng nước và bằng không khí
a, b) Động cơ làm mát bằng nước ; c, d) Động cơ làm mát bằng không khí.
1. Thân xilanh ; 2. Xilanh ; 3. Áo nước làm mát ; 4. Cacte ; 5. Cánh tản nhiệt.
Xilanh được lắp trong thân xilanh, có dạng hình ống, mặt trụ bên trong được gia công có độ chính xác cao. Xilanh có thể được làm rời (hình 22.2b, d) hoặc đúc liền với thân xilanh (hình 22.2a, c).
III – NẮP MÁY
1. Nhiệm vụ
– Nắp máy (còn gọi là nắp xilanh) cùng với xilanh và đỉnh pit-tông tạo thành buồng cháy của động cơ.
– Nắp máy còn dùng để lắp các chi tiết và cụm chi tiết như bugi hoặc vòi phun, một số chi tiết của cơ cấu phân phối khí ; để bố trí các đường ống nạp – thải, áo nước làm mát hoặc cánh tản nhiệt,...
2. Cấu tạo
Cấu tạo của nắp máy tuỳ thuộc vào việc lắp đặt, bố trí các chi tiết và cụm chi tiết trên nó.
Hình 22.3. Sơ đồ cấu tạo nắp máy động cơ xăng 4 kì
1. Áo nước làm mát ; 2. Lỗ lắp xupap ;
3. Đường ống nạp (thải) ; 4. Lỗ lắp bugi
5. Buồng cháy.
– Nắp máy động cơ làm mát bằng nước dùng cơ cấu phân phối khí xupap treo có cấu tạo khá phức tạp (hình 22.3) do phải cấu tạo áo nước làm mát, cấu tạo đường ống nạp, thải và lỗ lắp các xupap,...
– Nắp máy động cơ làm mát bằng không khí dùng cơ cấu phân phối khí xupap đặt hoặc động cơ 2 kì thường có cấu tạo đơn giản hơn.
Câu hỏi
1. Trình bày nhiệm vụ của thân máy và nắp máy.
2. Em có nhận xét gì về đặc điểm cấu tạo thân xilanh của động cơ làm mát bằng nước và bằng không khí ?
3. Tại sao không dùng áo nước hoặc cánh tản nhiệt để làm mát ở cacte ?
