Trang 7
Một số kĩ thuật sử dụng trong đồ hoạ tranh in
Trong lịch sử phát triển của nghệ thuật đồ hoạ tranh in, kĩ thuật in đồ hoạ phát triển rất đa dạng, gắn liền với lịch sử phát triển của chất liệu và công nghệ. Đặc trưng của nghệ thuật đồ hoạ tranh in chính là khả năng nhân bản. Kĩ thuật thực hiện bản in là quá trình chế bản hoặc tạo bản được phân loại theo thành phần tiếp xúc hoặc thành phần tác động của bản in, được hiểu là phần được in lên tranh, gồm kĩ thuật in nổi, in lõm, in phẳng, in xuyên, in độc bản,... Mỗi phương pháp in đều mang đến những hiệu quả thẩm mĩ khác nhau, nhờ đó các nghệ sĩ có thể lựa chọn phương pháp in phù hợp trong sáng tác.
Kĩ thuật in nổi
Kĩ thuật in nổi gồm các thể loại tranh in trên bề mặt chất liệu được khắc nổi như gỗ, thạch cao, cao su, bia,... Tranh in là phần nổi cao và những phần không in được khắc bỏ. Bản in trên giấy, vải, lụa,... được gọi là dương bản. Ván in (ván khắc) được gọi là âm bản, hình ảnh trên âm bản thường được khắc ngược với hình ảnh được in. Tuỳ từng trường hợp và ý đồ của tác giả, bản in nét và bản in màu có thể phân tách hoặc thực hiện trên cùng một văn in như trường hợp tranh in khắc gỗ phải bàn, ván in nét và in màu đều được thực hiện trên cùng một bản khắc.
Ca-txư-si-ca Hô-cư-xai (Katsushika Hokusai), Sóng lớn ngoài khơi, Ca-na-ga-oa (Great wave off Kanagawa), 1826 – 1833, tranh in khắc gỗ màu
Đường Ngọc Cảnh, Phong cảnh, tranh in khắc thạch cao
Trần Tuyết Mai, Xoan tháng Ba, tranh in khắc cao su
? sự khác nhau giữa tác phẩm hội hoạ và đồ hoạ tranh in bằng kĩ thuật in nổi là gì?
(1) Nguồn: Wikipedia
(2), (3) Nguồn: Tác giả cung cấp
Trang 8
Kĩ thuật in lõm
Kĩ thuật in lõm gồm các thể loại tranh in trên kim loại như kẽm, đồng, nhôm, i-nốc,... Trong kĩ thuật khắc lõm có khắc nguội (còn gọi là khắc khô) là phương pháp dùng dao khắc (có mũi nhọn) khắc trực tiếp trên bề mặt kim loại và khắc nóng là phương pháp dùng a-xit ăn mòn kim loại. Phần được in là phần lõm xuống, phần không in được che phủ bề mặt để a-xít không ăn mòn.
Lê Mai Khanh, Bé Phương, tranh in khắc kẽm (khắc nóng )
An-brếch Đuy-re, Thánh Giê-rôm trong nghiên cứu của mình (St.Jerome in his study), 1514, tranh in khắc đồng (khắc nguội)
Câu hỏi
Sự khác nhau giữa kĩ thuật in nổi và in lõm như thế nào?
_____________________________________
Nguồn: Tác giả cung cấp
Nguồn: Wikipedia
Trang 9
Kĩ thuật in phẳng (hoặc in bằng)
Kĩ thuật in phẳng là phương pháp in nền thấp: phần được in và phần không được in gần như nằm trên cùng một mặt phẳng. Nền in là giấy, bản in là đá, nhôm hoặc kẽm, mi-ca, kính,...
Trần Văn Quân, Ra đồng, 1985, tranh in đá, 60 x 40 cm
Kĩ thuật in xuyên
Tranh in xuyên hay kĩ thuật in xuyên chỉ các phương pháp in hình ảnh với kĩ thuật làm cho màu in đi xuyên qua, bằng cách phun, gạt hay quét màu trên một khuôn in được lấy từ tự nhiên như hoa lá hay khuôn in được trổ thủng trên mặt giấy, giấy bìa, mica, hoặc khung lưới,... Phương pháp in này được dùng chủ yếu trong công nghệ in lưới. Các đường nét, mảng hình được in bằng phương pháp in xuyên chủ yếu có độ phẳng và độ mịn khá giống nhau do lượng mực in gạt qua khuôn in được dàn đều.
Tô-ba Mi-ca (Toba Mika), Sắc màu lung linh (The shimmer of the heated air), tranh in lụa
_____________________________________
Nguồn: Tác giả cung cấp
Nguồn: Tô-ba Mi-ka
Trang 10
Kĩ thuật in độc bản
In độc bản là phương pháp in chỉ cho ra một tác phẩm duy nhất. Kĩ thuật phổ biến nhất của tranh in độc bản là vẽ hình bằng màu, mực in lên tấm kinh, mi-ca hoặc kim loại,... (mặt phẳng không thấm nước) rồi in ra giấy. Trong cách thể hiện tranh in độc bản có kĩ thuật vẽ màu lên bề mặt khuôn in như theo nguyên tắc nghệ thuật hội hoạ hoặc dùng kĩ thuật in, chế bản với đồ vật có sẵn từ thiên nhiên hay đồ vật tự tạo theo ý tưởng sáng tạo của người vẽ.
Nguyễn Nghĩa Duyện, Hạ Long, tranh in độc bản
Lê Huy Tiếp, Màu xanh, tranh in độc bản
Thực hành
Hãy trình bày một số kĩ thuật in trong nghệ thuật đồ hoạ tranh in.
– Cách thực hiện kĩ thuật in
– Hiệu quả bề mặt tranh in ở mỗi kĩ thuật;
– Sự giống và khác nhau giữa các kĩ thuật.
_________________________________________________
, Nguồn: Tác giả cung cấp
Trang 11
Ngôn ngữ tạo hình của nghệ thuật đồ hoạ tranh in
Chấm
Chấm là yếu tố cơ bản trong nghệ thuật và là đơn vị đầu tiên của ngôn ngữ tạo hình. Trong đồ hoạ tranh in, chấm được tạo nên bằng cách khắc, điểm màu trong tranh khắc gỗ hay ăn mòn trong tranh khắc đồng, khắc kẽm, tranh in đá,... nên các hiệu ứng khác nhau trên bề mặt tranh.
U-ta-ga-oa Hi-rô-si-gê (Utagawa Hiroshige), Ô-ca-bé (Okabe), 1832-1833, tranh in khắc gỗ, 38,7 x 25,4 cm)
Na-tha-ni-en Cu-ri-ê (Nathaniel Currier), Đêm hè (Summer Night), khoảng thế kỉ 19, tranh in thạch cao, 41,7 x 30,5 cm
___________________________________________
, Nguồn: Wikipedia
Trang 12
Nét
Nét là đường tạo thành do sự dịch chuyển của một điểm hoặc chấm, gồm nhiều loại như: đậm, nhạt, nhịp nhàng, uyển chuyển hoặc gãy khúc, dày, mỏng, nét đều hay thay đổi. Trong đồ hoạ tranh in, nét có tính trừu tượng và cô đọng hoá, được tạo nên từ nhiều kĩ thuật như khắc nổi, khắc lõm, khắc phẳng hay kĩ thuật không cần khắc trong in lưới, in độc bản, in phối chất,...
Nguyễn Đức Lân, Đợi chờ, tranh in khắc gỗ
Lê Thị Hiển, Rừng buông, tranh in khắc gỗ đen trắng
_____________________________________________
, Nguồn: Tác giả cung cấp
Trang 13
Màu sắc
Màu sắc trong đồ hoạ tranh in được thực hiện gián tiếp qua quá trình chế bản khắc và in ấn. Do đó, màu sắc trong mỗi bản tranh in được thể hiện ra giấy ở những phần bắt màu. Căn cứ theo độ cao/ thấp của khuôn/ văn in, lượng màu và kĩ thuật in nên màu sắc trên mỗi bản in không thể tuyệt đối giống nhau. Điều này cũng làm nên hiệu quả đặc trưng trên bề mặt tranh in như sắc độ dịch chuyển êm, gợi cảm giác không gian, bề mặt mềm xốp,...
Mai Anh, Ca trù, tranh in khắc gỗ màu
Nguyễn Tiến Chung, Sau giờ lao động, tranh in khắc gỗ màu
Câu hỏi
Chấm, nét và màu sắc trong tác phẩm đồ hoạ tranh in có đặc điểm gi?
__________________________________________
,Nguồn: Bảo tàng Mĩ thuật Việt Nam
