I – CHUẨN BỊ Ở NHÀ
Cho đề bài : Con trâu ở làng quê Việt Nam.
1. Tìm hiểu đề : Giải thích đề bài và cho biết để yêu cầu trình bày vấn đề gì. Theo em, với đề bài này, cần phải trình bày những ý gì ?
2. Tham khảo văn bản thuyết minh khoa học sau và cho biết em có thể sử dụng được những ý gì cho bài thuyết minh của mình.
Trâu là động vật thuộc họ Bò (Bovidae), phân bộ Nhai lại (Ruminantia), nhóm Sừng rỗng (Cavicornes), bộ Guốc chẵn (Actiodactyla), lớp Thú có vú (Mammalia).
Trâu Việt Nam (Bubalus bubalis) có nguồn gốc từ trâu rừng thuần hoá, thuộc nhóm trâu đầm lầy. Lông màu xám, xám đen, thân hình vạm vỡ, thấp, ngắn, bụng to, mông dốc, bầu vú nhỏ, sừng hình lưỡi liềm. Có 2 đai màu trắng : dưới cổ và chỗ đầu xương ức. Trâu cái nặng trung bình 350 - 400kg (300 – 600kg), trâu đực : 400 – 450kg (350 – 700kg).
Trâu 3 tuổi có thể đẻ lứa đầu. Trâu đẻ có mùa vụ. Một đời trâu cái thường cho 5 – 6 nghé, nghé sơ sinh nặng 22 – 25kg. Đôi răng cửa giữa cố định bắt đầu mọc lúc 3 tuổi và trâu kết thúc sinh trưởng khi hết 6 tuổi (8 răng cửa).
Trâu nuôi chủ yếu để kéo cày : lực kéo trung bình trên ruộng 70 – 75kg, bằng 0,36 – 0,40 mã lực. Trâu loại A một ngày cày 3 – 4 sào, loại B: 2 – 3 sào và loại C: 1,5 - 2 sào Bắc Bộ ; kéo xe : ở đường xấu tải trọng 400 – 500kg, đường tốt 700 – 800kg và trên đường nhựa với bánh xe hơi kéo trên 1 tấn ; kéo gỗ : trên đường đồi núi, thường một trâu kéo 0,5 – 1,3m3 với đoạn đường 3 – 5km.
Khả năng cho thịt trâu cái có tỉ lệ thịt xẻ 42%, trâu thiến : 45% và trâu đực 2 tuổi : 48%. Khả năng cho sữa : 400 – 500kg sữa trong một chu kì vắt. Mỡ sữa : 9 – 10%. Khả năng cho phân : trong 24 giờ, trâu 2 răng thải ra 10kg phân, trâu 4 răng :12 – 15kg và trâu trưởng thành : 20 – 25kg...
(Theo Từ điển Bách khoa Nông nghiệp, Hà Nội, 1991)
II – LUYỆN TẬP TRÊN LỚP
1. Hãy vận dụng yếu tố miêu tả trong việc giới thiệu :
- Con trâu ở làng quê Việt Nam (hình ảnh con trâu trên đồng ruộng, làng quê Việt Nam).
- Con trâu trong việc làm ruộng (sớm hôm gắn bó với người nông dân).
- Con trâu trong một số lễ hội.
- Con trâu với tuổi thơ ở nông thôn.
2. Viết một đoạn văn thuyết minh có sử dụng yếu tố miêu tả với một trong các ý nêu ở trên. (Chú ý sử dụng những câu tục ngữ, ca dao về con trâu cho thích hợp và sinh động.)
ĐỌC THÊM
DỪA SÁP
Giồng Cây Xanh – một vùng ven thị trấn Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh – là nơi duy nhất trên nước ta trồng loại dừa độc nhất vô nhị có cái tên nghe ngồ ngộ là dừa sáp. Và loại dừa này dùng để ăn chứ không để uống...
Từ lâu, dừa sáp là đặc sản nổi tiếng của huyện Cầu Kè. Theo những người cao niên trong làng thì dừa sáp được trồng vào giữa thế kỉ XX do sư cả chùa Chợ đến Cam-pu-chia mua về. Nhìn bề ngoài thì cây dừa sáp cũng giống như cây dừa ta. Sở dĩ dừa được gắn với tên sáp là vì cơm của nó vừa mềm, vừa xốp lại dẻo như bột đã được nhào sệt, đồng thời lại có màu đùng đục của sáp. Đặc biệt là cơm dừa chiếm trọn gần cả gáo. Các bạn nhiều nơi thiệt thòi vì còn ít, hoặc chưa bao giờ được nếm, thậm chí chỉ chiêm ngưỡng thôi, loại dừa có một không hai này.
Thời gian trước, người ta thưởng thức dừa bằng cách nạo cơm dừa, bỏ vào li đã có sẵn đá rồi sau đó cho sữa bò vào. Ngày nay, người ta bỏ cơm dừa vào máy xay sinh tố có chứa sữa và đá ở trong đó. Vị lạnh của đá đã được xay nhuyễn làm cho vị thơm ngon của dừa trộn sữa toát ra hết rồi lan toả khắp miệng để lại dư vị tuyệt vời trên đầu lưỡi. Có lẽ nhờ hương vị của li dừa tuyệt hảo mà mỗi trái dừa sáp có giá cao gấp 10 lần dừa thường.
Bình thường thì mỗi trái dừa sáp là 10 000 đồng. Vào những dịp lễ hội lớn như tiết Thanh minh, lễ cúng chùa Ông Bổn vào ngày rằm tháng 7 âm lịch, lễ Vu lan là khách từ các nơi nườm nượp đổ về, ai cũng muốn thưởng thức đặc sản của quê hương Cầu Kè và đồng thời mua về làm quà cho người thân, khiến cho dừa sáp vọt lên với giá 25 000 đồng.
Hiện tại, cả Giồng Cây Xanh cũng chỉ có được khoảng 700 cây dừa sáp. Cặp dừa giống mà vị sư cả đem về trồng ở trong sân chùa hơn 50 năm qua giờ đã trở thành thuỷ tổ của loại dừa sáp. Người dân ở nơi đây đã cố nhân giống loại dừa siêu ngon này khắp nơi nhưng lạ thay nó chỉ chịu cho sáp ở các nơi như Tam Ngãi, Phong Phú, Phong Thạnh..., có nghĩa là nó chỉ "mến" vùng đất quanh thị trấn Cầu Kè, còn nếu trồng chệch qua phần đất khác thì dừa sẽ không cho sáp. Trước đây thường mỗi buông dừa có khoảng 12 trái thì có đến hơn phân nửa là dừa sáp nhưng hiện thì chỉ được 3 – 4 trái có sáp, có khi còn không có trái nào.
Lí giải hiện tượng này, Chi cục Bảo vệ thực vật tỉnh Trà Vinh cho biết, do dừa sáp trồng cùng vùng với dừa thường nên dẫn đến tình trạng hoa của dừa sáp thụ phấn của dừa thường. Để khắc phục, cần phải có vùng đất riêng để trồng nó. Nhưng có được một "giang sơn" cho dừa sáp là điều mà các nhà khoa học còn phải "đau đầu".
(Thanh Thuý, báo Thiếu niên Tiền phong, số 80, 2004)
