Trang 83
Khởi động
Nếu dùng tay để siết chặt một đai ốc thì việc đó rất khó, tuy nhiên với dụng cụ thích hợp như cờ lê thì việc siết chặt đai ốc trở nên dễ dàng. Tác dụng của dụng cụ này thay đổi thế nào nếu ta tăng độ lớn của lực hoặc sử dụng cờ lễ dài hơn?
I. MOMENT LỰC
1. Tác dụng làm quay của lực
Ở lớp 8 các em đã học trong môn KHTN về tác dụng làm
quay của lực. Muốn mô tả chính xác tác dụng của búa khi
dùng để nhổ đinh (Hình 21.1a), ta phải đưa vào khái niệm mới là cánh tay đòn của lực.
Cánh tay đòn của lực là khoảng cách từ trục quay đến giá của lực, kí hiệu là d (Hình 21.1b).
?
1. Mô tả thao tác dùng búa để nhổ đinh.
2. Lực F nên đặt vào đâu trên cán búa để nhổ đinh được dễ dàng? Khi đó cánh tay đòn (d) của lực lớn hay nhỏ? 3. Tác dụng làm quay của lực phụ thuộc những yếu tố nào?
2. Moment lực
INOLTRE THUC
Ví dụ trên cho phép ta lấy tích Ed làm đại lượng đặc trưng
cho tác dụng làm quay của lực và gọi là moment lực, kí hiệu là M.
Moment lực đối với trục quay là đại lượng đặc trưng cho tác
dụng làm quay của lực và được đo bằng tích của lực với cánh tay đòn của nó.
M = F.d
Đơn vị của moment lực là niutơn mét (N.m).
?
Hình 21.2 mô tả một chiếc thước mảnh OA, đồng chất, dài 50 cm, có thể quay quanh trục quay cố định ở đầu 0. 1. Trong các tình huống ở Hình 21.2a, b, thước OA quay theo chiều kim đồng hồ hay ngược chiều kim đồng hồ? 2. Tính moment lực ứng với mỗi tình huống trong Hình 21.2.
(Điểm tì của búa
Giá của lực
đóng vai trò là trục quay)
Hình 21.1. Dùng búa nhỏ định
b)
O
50 cm
50 cm
Hình 21.2
4 N
2N
