Trang 31
I. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ MẠNG VÀ AN NINH MẠNG
1. Mạng
Mạng là môi trường trong đó thông tin được cung cấp, truyền đưa, thu thập, xử lý, lưu trữ và trao đổi thông qua mạng viễn thông và mạng máy tính (Luật An toàn
thông tin mạng năm 2015).
2. An ninh mạng
An ninh mạng là sự bảo đảm hoạt động trên không gian mạng không gây phương hại đến an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân (Luật An ninh mạng năm 2018).
Trang 32
Câu hỏi
• Từ gợi ý trong hình 6.2, hãy cho biết, muốn trao đổi thông tin trên mạng, em cần có những thiết bị gi?
• Vì sao cần phải bảo vệ an ninh mạng?
Hình 6.2
II. MỘT SỐ NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA LUẬT AN NINH MẠNG
Luật An ninh mạng năm 2018 bao gồm 7 Chương, 43 Điều quy định những nội dung cơ bản về bảo vệ an ninh mạng đối với hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia; phòng ngừa, xử lý hành vi xâm phạm an ninh mạng; triển khai hoạt động bảo vệ an ninh mạng và quy định trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân.
1. Một số nhóm hành vi bị nghiêm cấm thực hiện trên không gian mạng
Đăng tải, phát tán thông tin có nội dung tuyên truyền chống Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Tổ chức, hoạt động, câu kết, xúi giục, mua chuộc, lừa gạt, lôi kéo, đào tạo, huấn luyện người chống Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Xuyên tạc lịch sử, phủ nhận thành tựu cách mạng, phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc, xúc phạm tôn giáo, phân biệt đối xử về giới, phân biệt chủng tộc.
Thông tin sai sự thật gây hoang mang trong nhân dân, gây thiệt hại cho hoạt động kinh tế – xã hội.
Phát tán chương trình tin học gây hại cho hoạt động của mạng viễn thông, mạng Internet, mạng máy tính, hệ thống thông tin, hệ thống xử lý và điều khiển thông tin, phương tiện điện tử.
Đăng tải thông tin dâm ô, đồi truỵ, tội ác; phá hoại thuần phong, mĩ tục của dân tộc, đạo đức xã hội, sức khoẻ của cộng đồng.
Chiếm đoạt tài sản; tổ chức đánh bạc, đánh bạc qua mạng Internet; trộm cắp cước viễn thông quốc tế trên nền Internet.
Tuyên truyền, quảng cáo, mua bán hàng hoá, dịch vụ thuộc danh mục cấm theo quy định của pháp luật; hướng dẫn người khác thực hiện hành vi vi phạm pháp luật.
2. Bảo vệ trẻ em trên không gian mạng
Trẻ em có quyền được bảo vệ, tiếp cận thông tin, tham gia hoạt động xã hội, vui chơi, giải trí, giữ bí mật cá nhân, đời sống riêng tư và các quyền khác khi tham gia trên không gian mạng.
Trang 33
Chủ quản hệ thống thông tin, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trên mạng viễn thông, mạng Internet và các dịch vụ gia tăng trên không gian mạng có trách nhiệm kiểm soát nội dung thông tin trên hệ thống thông tin hoặc trên dịch vụ do doanh nghiệp cung cấp không để gây nguy hại cho trẻ em, xâm phạm đến trẻ em, quyền trẻ em; ngăn chặn việc chia sẻ và xoá bỏ thông tin có nội dung gây nguy hại cho trẻ em, xâm phạm đến trẻ em, quyền trẻ em; kịp thời thông báo, phối hợp với lực lượng chuyên trách bảo vệ an ninh mạng thuộc Bộ Công an để xử lý.
3. Trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân sử dụng không gian mạng
Kịp thời cung cấp thông tin liên quan đến bảo vệ an ninh mạng, nguy cơ đe doạ an ninh mạng, hành vi xâm phạm an ninh mạng cho cơ quan có thẩm quyền, lực lượng bảo vệ an ninh mạng.
Với mục đích tạo thói quen tích cực trong các hành vi ứng xử của người dùng trên mạng xã hội, Bộ Thông tin và Truyền thông ban hành Bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội, trong đó khuyến khích sử dụng mạng xã hội để tuyên truyền, quảng bá về đất nước – con người, văn hoá tốt đẹp của Việt Nam, chia sẻ thông tin tích cực, những tắm gương người tốt, việc tốt.
Câu hỏi
• Hãy cho biết hành vi nào sau đây không được làm khi tham gia vào không gian mạng:
a) Đăng tải hoặc chia sẻ những thông tin sai sự thật về tình hình dịch bệnh lên trang cá nhân trên mạng xã hội.
b) Trao đổi học tập qua thư điện tử hoặc dịch vụ tin nhắn trên mạng xã hội.
c) Cài đặt chương trình tin học có chứa mã độc vào mạng máy tính của nhà trường.
d) Xâm nhập trái phép vào máy tính của người khác.
e) Chơi bài trực tuyến đổi điểm lấy tiền mặt hoặc thẻ cào.
f) Tạo tài khoản ảo trên mạng xã hội để khủng bố tinh thần hoặc xúc phạm danh dự người khác.
g) Chia sẻ những hình ảnh về quảng bá du lịch của địa phương trên mạng xã hội.
• Hãy cho biết sự cần thiết phải ban hành Luật An ninh mạng.
III. BẢO MẶT THÔNG TIN CÁ NHÂN TRÊN KHÔNG GIAN MẠNG
Thông tin cá nhân là thông tin đủ để xác định chính xác danh tính một cá nhân, bao gồm ít nhất một trong những thông tin sau đây: họ tên, ngày sinh, nghề nghiệp, chức danh, địa chỉ liên hệ, địa chỉ thư điện tử, số điện thoại, số căn cước công dân, số hộ chiếu. Những thông tin thuộc bí mật cá nhân gồm có hồ sơ y tế, hồ sơ nộp thuế, số thẻ bảo hiểm xã hội, số thẻ tín dụng và những bí mật cá nhân khác (Nghị định 64/2007/NĐ-CP).
Trang 34
1. Một số thủ đoạn đánh cắp thông tin cá nhân người dùng
Một số phương thức phổ biến nhằm đánh cắp thông tin cá nhân của người dùng mà các đối tượng xấu thường sử dụng như sau:
Thông qua các trang mạng có nội dung hấp dẫn thu hút người dùng, khi người dùng truy cập sẽ tự động cài mã độc vào máy để thu thập thông tin.
Gửi tin nhắn dụ người dùng truy cập vào đường dẫn mở tới một trang mạng do đối tượng lập sẵn. Người dùng sẽ bị đánh cắp dữ liệu cá nhân nếu điền thông tin trên trang mạng này.
Gửi thư điện tử có đính kèm các tệp tin có chứa mã độc, khi người dùng mở thư mã độc sẽ lây nhiễm vào thiết bị.
Thông qua thiết bị ngoại vi và các thiết bị lưu trữ nhiễm mã độc khi được kết nối vào máy tính sẽ tiến hành thu thập dữ liệu, khi có điều kiện kết nối Internet mã độc sẽ gửi dữ liệu ra máy chủ đặt ở nước ngoài.
2. Một số biện pháp bảo mật thông tin cá nhân trên mạng
Đặt một khẩu mạnh (ít nhất 12 kí tự gồm số, chữ thường chữ in hoa, kí tự đặc biệt)
8 cách để bảo mật thông tin cá nhân trên mạng
Sử dụng chế độ xác thực 2 yếu tố (ngoài mật khẩu cần thêm một thông tin khác để đăng nhập)
Cập nhật các phần mềm và hệ điều hành thường xuyên (do các bản cấp nhất này chứa bản vá bảo mật quan trọng
Đăng xuất các tài khoản khi đã dùng xong (sử dụng chế độ đăng xuất từ xa trên các thiết bị)
Không truy cập vào các trang mang lạ (người dùng có thể bị đánh cắp dữ liệu cá nhân nếu điền thông tin trên các trang Web này)
Tránh dùng Wii công cộng (khi đăng nhập vào các tài khoản ngân hàng trực tuyến thành toán trực tuyến, tài khoản mạng xã hội)
Chia sẻ thông tin cá nhân có chọn lọc (tài khoản ngân hàng, hình ảnh cá nhân, địa chỉ nhà ở,...)
Sử dụng phần mềm diệt vi rút có bản quyền
Hình 6.3. Một số biện pháp bảo mật thông tin cá nhân trên mạng
Sử dụng phần mềm diệt vi rút có bản quyền, đặt mật khẩu có độ an toàn cao cho thiết bị cá nhân như máy tính, điện thoại thông minh.
Không tuỳ tiện kết nối vào các mạng Wifi công cộng và các mạng Wifi miễn phí vì tin tặc có thể bí mật thiết lập một chương trình trung gian nhằm theo dõi người dùng trong mạng đó.
Thường xuyên cập nhật hệ điều hành mới nhất, kích hoạt tính năng xác thực nhiều bước để bảo vệ tài khoản người dùng.
Chia sẻ thông tin cá nhân có chọn lọc khi tham gia mạng xã hội; không trả lời tin nhắn từ người lạ được gửi đến trên mạng xã hội; không mở thư điện tử từ những người lạ gửi đến.
Trang 35
Thường xuyên kiểm tra quyền riêng tư, tính bảo mật trên thiết bị và nhật kí hoạt động để phát hiện các dấu hiệu bất thường.
Câu hỏi
• Hãy nêu một số phương thức phổ biến mà các đối tượng xấu thường sử dụng để đánh cắp thông tin cá nhân trên mạng Internet.
• Hãy nêu những biện pháp để bảo vệ thông tin cá nhân khi tham gia vào mạng Internet và giải thích tác dụng của từng biện pháp đó.
Kiến thức cần ghi nhớ
Luật An ninh mạng giúp cho việc tham gia hoạt động trên không gian mạng của các cơ quan, tổ chức, cá nhân được bảo đảm an toàn, tuân thủ đúng pháp luật, góp phần giữ vững chủ quyền, an ninh và lợi ích quốc gia – dân tộc.
Nâng cao ý thức bảo mật thông tin cá nhân trên không gian mạng, cảnh giác trước những trang mạng không an toàn.
Không tham gia vào những hội hoặc nhóm, trang mạng mang tính kích động, bạo lực, đồi truỵ; không đăng những thông tin không đúng sự thật, ảnh hưởng tới nhân phẩm, danh dự của người khác.
