Ngữ Văn 12 - Tập Hai - VIẾT: Viết bài văn nghị luận bàn về một vấn đề liên quan đến tuổi trẻ | Kết Nối Tri Thức Với Cuộc Sống

Ở thời đại nào, cuộc sống của mỗi cá nhân cũng đều không thể tách rời các mối quan hệ gia đình và xã hội. Hình thành cách ứng xử đúng đắn, tốt đẹp trong các mối quan hệ ấy có ý nghĩa rất quan trọng đối với sự phát triển, hoàn thiện con người cá nhân, nhất là với tuổi trẻ. Hãy vận dụng các thao tác, kĩ năng cơ bản đã được hình thành, rèn luyện ở Bài 3 – Lập luận trong văn bản nghị luận để bàn luận về quan niệm và cách ứng xử trong mối quan hệ mà bạn quan tâm.

YÊU LÀ BIẾT SỐNG ĐẸP HƠN 

Nêu vấn đề cần bàn luận

Tình yêu là câu chuyện của mọi người và của muôn đời. Từ ngàn xưa đến mai sau, trái tim con người đã và sẽ cứ bồi hồi, xao xuyến, khắc khoải, thao thức,... trước tiếng gọi của tình yêu. Dẫu biết tình yêu không thuộc quyền sở hữu của riêng lứa tuổi nào, nhưng mỗi khi nói về nó, người ta trước hết nghĩ đến những chàng trai, cô gái đương độ thanh xuân – đối tượng có lẽ đã được thần Kiu-pít (Cupid)⁽¹⁾ ưu ái hết mực. Không ai nghi ngờ rằng tình yêu có vị trí đặc biệt quan trọng trong đời sống tinh thần của giới trẻ. Vì vậy, trong bối cảnh cuộc sống hiện đại, vấn đề cách ứng xử của tuổi trẻ với tình yêu càng cần được bàn luận, suy nghĩ một cách thấu đáo.

__________________________

(1) Kiu-pít: thần Tình yêu trong thần thoại Hy Lạp.

(Trang 53)

Tuổi trẻ và tình yêu trong bối cảnh xã hội hiện đại – những thuận lợi và hạn chế.

Có thể nói, so với các thế hệ trước, con người bây giờ đã có được sự bình đẳng, tự do trong tình yêu. Hầu hết mọi người được tự do lựa chọn và có thể chủ động trong việc tìm kiếm hạnh phúc. Các bạn trẻ không còn phải chịu cảnh "cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy"; cũng không bị các hủ tục khắt khe trói buộc. Người phụ nữ cũng đã thoát khỏi thân phận bị lệ thuộc và không phải gánh chịu "búa rìu dư luận" nghiệt ngã như thời xưa.

Phản bác ý kiến trái chiều và những cách ứng xử tiêu cực trong tình yêu.

Nhưng cũng chính cuộc sống hiện đại đã làm nảy sinh không ít quan niệm về tình yêu và cách ứng xử lệch lạc, thậm chí "xấu xí" trong tình yêu. Chẳng hạn, có người cho rằng tình yêu thời hiện đại phải khác tình yêu theo quan điểm truyền thống, dẫn tới thực trạng "đến" và "đi" trong tình yêu có chiều hướng ngày càng dễ dãi và không hiếm bạn trẻ yêu theo "trào lưu", cho khỏi "tụt hậu". Có người coi việc chinh phục được đối tượng là một chiến tích, càng nhiều "chiến công" càng tự hào về tài "chinh chiến" của mình! Không ít đôi dễ dàng "sống thử" một cách ngẫu hứng, tùy tiện, không cần biết tới ngày mai. Kết quả là nhiều thứ tình cảm "giống như tình yêu" ấy nhanh chóng tan vỡ, để lại nỗi thất vọng, chán chường và có khi là sự căm ghét, hận thù. Đáng buồn nhất là cách ứng xử của một số bạn trẻ khi tình yêu không được đáp lại hoặc đổ vỡ, chia li: nhẹ thì lăng mạ, bôi xấu; nặng thì "cho một trận dằn mặt"; thậm chí có kẻ nhẫn tâm hủy hoại hình hài hoặc cướp đi sinh mạng của người yêu. Tôi hoàn toàn không tin những kẻ đó chỉ vì "quá yêu" mà không thể kiểm soát bản thân, mà hóa thành mù quáng. Bởi vì, tình yêu thực sự không bao giờ song hành với thói vị kỉ, sự tàn nhẫn, độc ác. Trái lại, tình yêu sâu sắc, mãnh liệt luôn gắn liền với lòng bao dung, vị tha, cao thượng. Tình yêu phải trở thành nguồn sức mạnh kì diệu giúp mỗi người vượt qua khó khăn, thử thách trên đường đời và vượt lên chính mình.

Khẳng định những cách ứng xử đúng đắn trong tình yêu.

Yêu không chỉ là nhớ nhung da diết, đắm say, nồng nàn mà trước hết phải biết sống có trách nhiệm với mình, với người yêu. Người "biết yêu" thực sự sẽ luôn đặt cuộc sống và hạnh phúc của người yêu lên vị trí hàng đầu. Ở trường tôi, có một đôi thường được nhiều lứa "đàn em" kể lại với lòng ngưỡng mộ, mơ ước. Anh và chị đều là học sinh sống trong khu nội trú. Khi anh học lớp Mười hai thì chị vào lớp Mười. Mọi người xung quanh chỉ thấy anh quan tâm, săn sóc chị như cô em gái cùng quê mà không có chuyện hò hẹn,

(Trang 54)

cặp kè như nhiều đôi khác. Ra trường rồi, anh vẫn thường xuyên trở về thăm các em, giúp đỡ từ chuyện học hành đến việc đóng lại cái mắc áo, treo lại cái giá sách cho cả phòng. Ngày chị vào trường đại học, anh mới trao cho chị cuốn nhật kí – được viết từ những ngày đầu trái tim anh bồi hồi, xao xuyến trước gương mặt ngơ ngác của cô bé lớp Mười vừa nhập trường; ghi lại biết bao lần anh gắng kìm giữ lòng mình, không thổ lộ tình yêu, để giữ cho cô bé ấy những ngày tháng hồn nhiên, êm đềm của tuổi học trò. Tôi cũng từng biết câu chuyện có thật về một chàng trai miền biển, đến bệnh viện chăm sóc người thân, tình cờ gặp cô gái đang mang bệnh hiểm nghèo và đem lòng yêu thương cô. Anh đã vượt qua sự phản đối của gia đình, sự mặc cảm của cô gái để họ được thành đôi và hạnh phúc bất chấp những nhọc nhằn, gian khó của cuộc sống đời thường. 

Yêu còn là phải biết sống sao cho xứng đáng với tình yêu. Tình cảm vốn rất riêng tư, cá nhân này không hề tách biệt mà hòa quyện với những tình cảm khác: tình yêu gia đình, yêu quê hương xứ sở, trách nhiệm với cộng đồng. Trong những cuộc kháng chiến giữ nước, đã có biết bao chàng trai, cô gái mang theo hình ảnh người yêu ra trận. Những người lính trên con đường chiến đấu vẫn "bồn chồn nhớ mắt người yêu", "Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm", nhớ thương "người vợ chờ/ bé bỏng chiều quê",... Trên những trang nhật kí tuổi hai mươi của Nguyễn Văn Thạc, Đặng Thùy Trâm,... cũng đầy ắp những nhớ nhung da diết, trăn trở, khắc khoải, thao thức. Chính tình yêu ấy đã thôi thúc họ lên đường chiến đấu, bất chấp chia li, xa cách, mất mát, hi sinh: "Em ơi rất có thể/ Anh chết giữa chiến trường/ Đôi môi tươi đạn xé/ Chưa một lần được hôn!/ Nhưng dù chết em ơi/ Yêu em anh không thể/ Hôn em bằng đôi môi/ Của một người nô lệ" (Phùng Quán, Hôn). 

Nhấn mạnh cách ứng xử đúng đắn khi tình yêu không thành.

Đặc biệt, khi tình yêu không được đền đáp hoặc tan vỡ vì lí do nào đó, con người càng phải có trách nhiệm cao hơn để xứng đáng với tình cảm đẹp đẽ, thiêng liêng này. Tôi nhớ chàng trai với tâm hồn bị giằng xe bởi bao nhiêu cảm xúc trái ngược của mối tình đơn phương vô vọng trong bài thơ tình Tôi yêu em nổi tiếng thế giới của A. Pu-skin – A. Pushkin (Tôi yêu em). Biết không được đáp lại mà vẫn cứ yêu chân thành đằm thắm, khi âm thầm, lặng lẽ, lúc hậm hực ghen tuông. Vậy mà chàng trai ấy đã bày tỏ ý định giã từ vì không muốn người con gái mình yêu "phải bận lòng thêm nữa". Anh từ biệt cô với lời chúc phúc ẩn chứa niềm kiên hãnh và tràn đầy tình yêu: "Cầu em được người tình như tôi đã yêu em"

(Trang 55)

hay như chàng trai trong bài ca dao Mình nói dối ta, đã vượt qua những giận hờn, thất vọng, đau đớn khi "Ta đi qua ngõ, thấy con mình bò", để ứng xử thật nhân hậu, bao dung: "Con mình những trấu cùng tro,/ Ta đi xách nước rửa cho con mình". Trong cuộc sống, cũng có bao cặp đôi dẫu không nên duyên chồng vợ vẫn có thể là bạn hoặc vẫn nhớ về nhau với những kỉ niệm tốt lành. Họ đã vượt lên nỗi đau khổ, thất vọng của riêng mình mà không làm tổn thương người khác, không xúc phạm tình yêu.

Khẳng định ý nghĩa của việc ứng xử đúng đắn trong tình yêu.

Mỗi một thời đại có thể thêm và bớt đi những "tiêu chí" định giá con người và cuộc sống nhưng riêng với tình yêu, có lẽ những giá trị đã nêu ở trên là một hằng số. Con đường đến với tình yêu muôn màu vẻ và tình yêu có thể mang đến niềm vui, hạnh phúc; cũng có thể khiến ta thất vọng, đau khổ, xót xa, tiếc nuối song tình cảm ấy mãi mãi là món quà vô giá của cuộc sống. Tất nhiên, tùy vào cách mỗi chúng ta trao và nhận tình yêu. Với tôi, yêu là phải biết sống đẹp hơn!

(Nhóm biên soạn)