Trang 40
Yêu cầu cần đạt:
Phân tích được tác phẩm, tiết mục chỉ huy đồng ca, hợp xưởng.
• Cảm nhận được nội dung, sắc thái, tình cảm của tác phẩm âm nhạc.
• Chỉ huy, dàn dựng được các tác phẩm đồng ca, hợp xưởng ở trong và ngoài nhà trường.
• Nhận xét, tự đánh giá được khả năng thể hiện các kĩ thuật chỉ huy của bản thân và người khác.
MỞ ĐẦU
Xem và nhận xét về sự điều khiển, dẫn dắt của người chỉ huy qua hai tác phẩm:
– Ca ngợi Tổ quốc, nhạc và lời: Hồ Bắc, phối âm: Lưu Cầu.
– Hát ru, nhạc: J. Bramhs, lời việt: Trung Kiên.
HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
1. Thực hành chỉ huy hát đồng ca
Thanh niên làm theo lời Bác
Nhạc và lời: Hoàng Hoà
Nhịp đi - Khoẻ
Kết liên lại thanh niên chúng ta cùng nhau di lên.
Giơ nắm tay thề gìn giữ hoà bình độc lập tự do.
Kết liên lại thanh niên chúng ta cùng quyết tiến bước.
Trang 41
Đánh tan quân thù xây đắp cuộc đời hạnh phúc ấm no.
Đi lên thanh niên! Chớ ngại ngần chi. Đi lên thanh niên!
Làm theo lời Bác. Không có việc gì khó, chỉ sợ lòng không
bền. Đào núi và lấp biển, quyết chí ắt làm nên.
a) Phân tích bài
– Tác phẩm Thanh niên làm theo lời Bác, nhạc và lời Hoàng Hoà, viết ở nhịp 2/4, với tính chất khoẻ mạnh, hào hùng. Tác phẩm là bài hát truyền thống của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh.
– Cấu trúc: Tác phẩm có hai đoạn đơn.
+ Đoạn 1: Từ đầu đến nhịp 16, gồm 2 câu (câu 1 đến nhịp 7, câu 2 đến hết nhịp 15).
+ Đoạn 2: Từ nhịp 16 đến hết bài (câu 1 từ nhịp 16 đến nhịp 23, câu 2 từ nhịp 23 đến hết bài).
– Giai điệu: Vui tươi, khoẻ mạnh, thôi thúc như tiếng kèn ra trận. Ca từ dễ thuộc, lôi cuốn.
– Giá trị nghệ thuật Tác phẩm như truyền một sức mạnh tinh thần đến với thế hệ trẻ với thông điệp “không có việc gì khó, chỉ sợ lòng không bền, quyết chi ắt làm nên".
b) Chỉ huy tác phẩm
– Thực hiện đường nét chỉ huy nhịp 2 phách.
– Thực hiện cách diễn tả âm thanh ngắn gọn, khoẻ mạnh, đánh dứt khoát, rõ ràng điểm phách.
– Thực hiện động tác lấy đà mở đầu phách 1 cho khởi xưởng phách 2.
Trang 42
– Điều khiển, dẫn dắt diễn viên lấy hơi:
+ Nhịp 4, nhịp 8, nhịp 12, nhịp 16, nhịp 18, nhịp 20 và nhịp 22 đà phách 1.
+ Nhịp 23, nhịp 25, nhịp 27 và nhịp 29 đã phách 2.
– Điều khiển, dẫn dắt diễn viên thể hiện cường độ sắc thái.
+ Đoạn 1: Cường độ mạnh vừa. Đôi tay diễn tả với lực nhấn mạnh vừa, biên độ không quá rộng.
+ Đoạn 2: Cường độ mạnh. Đôi tay diễn tả với lực nhấn mạnh, biên độ rộng.
– Kết thúc: Nốt cuối ngân dài từ nhịp 31 sang phách 1 của nhịp 32. Chỉ huy đánh vào phách 1 của nhịp 32 để báo hiệu chuẩn bị ngắt và đánh sang phách 2 đồng thời là kết
thúc bài (ngón cái khép lại cùng các ngón khác).
2. Thực hành chỉ huy hát hợp xướng
Việt Nam quê hương tôi
Nhạc và lời: Đỗ Nhuận
Chuyển soạn: Hoàng Trung
Khoan thai - Tha thiết
(Nhạc dạo .........................................................)
Khoan thai - Tha thiết
Bè 1
Bè 2
Bạn ơi hãy đến quê hương chúng tôi. Ngắm mặt biển xanh ха
Mùa xuân đã đến quê hương chúng tôi. Mía ngọt chè xanh bông
Trang 43
tít chân trời. Nghe sóng vỗ dạt dào biển cả.
trắng lưng đồi. Đồng xanh lúa rập rờn biển cả.
Nghe sóng vỗ dạt dào biển cả.
Đồng xanh lúa rập rờn biển cả.
Vút phi lao gió thổi trên bờ. Buồm vươn cánh vượt
Tiếng ai ru con ngủ ru hời. Đồng xanh lúa thẳng
Vút phi lao gió thổi trên bờ. Buồm vươn cánh vượt
Tiếng ai ru con ngủ ru hời. Đồng xanh lúa thẳng
sóng ra ngoàikhơi. Trong nắng hồng bừng lên sáng ngời.
cánh bay cò bay. Đưa nước về làng quê sáng rồi.
sóng ra ngoàikhơi. Trong nắng hồng bừng lên sáng ngời.
cánh bay cò bay. Đưa nước về làng quê sáng rồi.
Miền Nam đất nước quê hương chúng tôi. Có rừng dừa xanh xa
Việt Nam yêu dấu xanh xanh luỹ tre. Suối đổ về sông qua
Miền Nam đất nước quê hương chúng tôi. Có rừng dừa xanh xa
Việt Nam yêu dấu xanh xanh luỹ tre. Suối đổ về sông qua
Trang 44
tít chân trời. Người thiếu nữ dạt dào tình trẻ.
những nương chè. Dòng sông cuốn dồn về biển cả.
tít chân trời. Người thiếu nữ dạt dào tình trẻ.
những nương chè. Dòng sông cuốn dồn về biển cả.
Dáng xinh tươi đang tuổi yêu đời. Lòng trai tráng rộng
Lửa thanh niên vui thoả cuộc đời. Mùa xuân tới nguồn
Dáng xinh tươi đang tuổi yêu đời. Lòng trai tráng rộng
Lửa thanh niên vui thoả cuộc đời. Mùa xuân tới nguồn
lớn như biển khơi. Với cánh tay dựng lên đất trời.
sống dâng sục sôi. Đất nước tôi Việt Nam sáng ngời.
lớn như biển khơi. Với cánh tay dựng lên đất trời.
sống dâng sục sôi. Đất nước tôi Việt Nam sáng ngời.
a) Phân tích bài
– Tác phẩm hợp xướng Việt Nam quê hương tôi, nhạc và lời: Đỗ Nhuận; chuyển soạn: Hoàng Trung viết ở nhịp 3/4, tốc độ vừa phải, tính chất khoan thai, tha thiết, chuyển soạn cho hợp xướng 2 bè.
– Cấu trúc: Tác phẩm có 2 đoạn đơn nhắc lại có thay đổi và phần dạo nhạc 9 nhịp.
+ Đoạn 1 từ nhịp 10 đến nhịp 34. Câu 1 từ nhịp 10 đến nhịp 17, câu 2 từ nhịp 18 đến nhịp 25, câu 3 từ nhịp 26 đến nhịp 34.
+ Đoạn 2 nhắc lại có thay đổi. Câu 1 từ nhịp 35 đến nhịp 42, cầu 2 từ nhịp 43 đến nhịp 50, câu 3 từ nhịp 51 đến hết bài.
Trang 45
– Giai điệu: Mượt mà, da diết kết hợp với nhịp điệu 3 phách tạo nên sự uyển chuyển, mềm mại nhưng vẫn tạo được sự khoẻ mạnh hào hùng.
– Giá trị nghệ thuật: Bài hát đem lại cảm xúc mến yêu, tự hào về quê hương đất nước, con người Việt Nam.
b) Chỉ huy tác phẩm
– Thực hiện đường nét chỉ huy nhịp 3 phách.
– Thực hiện cách diễn tả âm thanh liền tiếng, cánh tay và bàn tay mềm mại.
− Phần dạo nhạc: Thực hiện động tác lấy đà phách 3 cho bắt đầu diễn tấu phách 1.
– Điều khiển dẫn dắt diễn viên lấy hơi.
+ Đoạn 1 gồm 24 nhịp và đoạn 2 gồm 25 nhịp đều chia thành 3 câu. Thực hiện động tác lấy đà đều từ phách 3 cho diễn viên hát phách 1.
+ Câu 1: Hướng về phần bè 1 thực hiện động tác lấy đà mở đầu cho bè 1 khởi xướng.
+ Câu 2: Hưởng về phần bè 2 thực hiện động tác lấy đà cho bè 2 vào hát cùng bè 1.
+ Câu 3: Hai tay đồng thời đà nhấn phách 3 cho 2 bé cùng hát.
– Điều khiển, dẫn dắt diễn viên thể hiện cường độ sắc thái.
+ Câu 1: Cường độ nhẹ vừa. Đôi tay diễn tả với lực nhẹ, biên độ hẹp phía trước thân người.
+ Câu 2: Cường độ mạnh vừa. Đôi tay diễn tả với lực nhấn mạnh vừa, biên độ không quá rộng.
+ Câu 3: Cường độ mạnh. Đôi tay diễn tả với lực nhấn mạnh, biên độ rộng.
– Kết thúc: Nốt cuối ngân dài từ nhịp 58 sang phách 2 của nhịp 59. Chỉ huy đánh vào phách 2 của nhịp 59 để báo hiệu chuẩn bị ngắt và đánh sang phách 3 đồng thời là kết thúc bài (ngón cái khép lại cùng các ngón khác).
LUYỆN TẬP
1. Chỉ ra các động tác diễn tả âm nhạc cần thực hiện đã học trong bài:
– Thanh niên làm theo lời Bác, nhạc và lời Hoàng Hoà.
– Việt Nam quê hương tôi, nhạc và lời: Đỗ Nhuận; chuyển soạn: Hoàng Trung.
2. Luyện tập động tác diễn tả âm nhạc theo các kí hiệu chỉ dẫn của bài:
– Thanh niên làm theo lời Bác, nhạc và lời Hoàng Hoà.
– Việt Nam quê hương tôi, nhạc và lời: Đỗ Nhuận; chuyển soạn: Hoàng Trung
3. Nhận xét, tự đánh giá được bản thân và người khác về khả năng chỉ huy đồng ca/hợp xướng bài Thanh niên làm theo lời Bác, Việt Nam quê hương tôi,...
Trang 46
VẬN DỤNG
Em hãy cùng các bạn trong nhóm chỉ huy và biểu diễn ở trong và ngoài trường bài Lên đàng, nhạc: Lưu Hữu Phước, lời: Huỳnh Văn Tiếng – Lưu Hữu Phước.
Lên đàng
Nhạc: Lưu Hữu Phước
Lời: Huỳnh Văn Tiếng – Lưu Hữu Phước
Nhịp đi
Nào anh em ta cùng nhau xông pha lên
(Nhìn) non sông ta trời mây bao la muôn
(Kìa) gương trung kia truyền lưu muôn năm lên
đàng, kiếm nguồn tươi sáng. Ta nguyện đồng lòng điểm
đời, tâm hồn phơi phới. Mau nhìn hoàn cầu khá
đàng, kết đoàn hùng tráng. Danh Lừng Bạch Đằng tiếng
tô non sông, từ nay ra sức anh tài. Đoàn
trông năm châu, cùng nhau tung chí anh hào. Đoàn
vang Chi Lăng, đồng tâm noi dấu anh hùng. Ngày
ta chen vai nề chi chông gai, lên đàng, Ta người Việt
ta đi mau lòng trai không nao, lên đàng. Ta người Việt Nam.
xưa ai đem tài cho quê hương bao lần. Không phò nhà
Nam. Nhìn tương lai huy hoàng, đoàn ta
Nam. Nhìn non sông tưng bừng, đoàn ta
Nam. Đoàn ta ghi trong lòng, đời hi
bước lên đàng cùng hiên ngang hát vang. Nhìn...
hát vang lừng nào tung bay chí trai. Kìa...
sinh anh hùng nhìn non sông thẳng xông.
